140-Lecie Muzeum Narodowego w Krakowie

0

Muzeum Narodowe w Krakowie, najstarsze i największe muzeum z przymiotnikiem „narodowe” w nazwie w Polsce, zostało utworzone 7 października 1879 roku. 11 października 2019 roku podczas uroczystej gali w Teatrze im. Juliusza Słowackiego świętowało jubileusz swojego 140-lecia.

7 października 1879 roku Rada Miasta Krakowa uchwaliła utworzenie Muzeum Narodowego w Sukiennicach. Kolekcję Muzeum zapoczątkował obraz Pochodnie Nerona Henryka Siemiradzkiego, ofiarowany dwa dni wcześniej przez samego artystę. 6 października kilkudziesięciu polskich artystów, wzorem Henryka Siemiradzkiego, postanowiło przekazać swoje dzieła na rzecz nowo powstającego muzeum. Tak rozpoczęła się historia Muzeum Narodowego w Krakowie oraz jego kolekcji, która liczy obecnie blisko 900 tysięcy eksponatów.

Dziś Muzeum Narodowe w Krakowie to dwanaście oddziałów, w których prezentowane są wystawy stałe oraz czasowe. Tylko w 2019 roku zespół MNK przygotował 28 wystaw i pokazów, m.in. wystawę „Wajda”, „Idzie młodość! I Grupa Krakowska”, „Moc natury. Henry Moore w Polsce”, „Czarno na białym. 200 lat rysunku w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych” oraz cztery wystawy poświęcone twórczości Stanisława Wyspiańskiego.

Od 2017 roku liczba zwiedzających MNK przekracza milion osób rocznie. W 2017 roku było to 1,27 mln, w  2018 roku – 1,15 mln, a w 2019 roku, tylko do końca września, ponad 947 tys. osób.

MNK to jednak nie tylko wystawy, ale także działania edukacyjne oraz różnego rodzaju wydarzenia kulturalne. W samym 2018 roku odbyło się ponad 2500 wydarzeń. W lekcjach muzealnych, warsztatach, wykładach czy przestawieniach teatralnych wzięło udział ponad 50 tys. osób.

Swoje 140. urodziny Muzeum Narodowe w Krakowie świętowało przez cały rok, organizując spotkania z kuratorami, dyskusje, warsztaty czy koncerty we wszystkich oddziałach. Odwiedzający mogli też złożyć życzenia MNK dzięki takim okazjom jak  „Kartka dla muzeum” czy „Medale na 140-lecie”.

Punktem kulminacyjnym obchodów 140-lecia była uroczysta gala, która odbyła się 11 października w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Uroczystość otworzył dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie dr hab. Andrzej Betlej wspólnie z dyrektorem Teatru im. Juliusza Słowackiego, Krzysztofem Głuchowskim. Przemówienia podczas uroczystości wygłosili także Wojciech Kolarski, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP, Paulina Florjanowicz, Dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego MKiDN oraz prof. Jacek Majchrowski, Prezydent Miasta Krakowa.

Podczas gali Muzeum Narodowe w Krakowie zostało odznaczone Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a pracownicy MNK zostali uhonorowani Srebrnymi i Brązowymi Medalami „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Odznakami Honorowymi „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, a także odznaczeniami państwowymi: Złotymi, Srebrnymi i Brązowymi Krzyżami Zasługi oraz Medalami za Długoletnią Służbę  oraz nagrodami Województwa Małopolskiego, wręczonymi przez Marszałka Witolda Kozłowskiego.

Gala 140-lecia MNK była także okazją do ogłoszenia zwycięzców konkursu na najlepsze rozwiązanie architektoniczno-urbanistyczne budynku Muzeum Stanisława Wyspiańskiego, organizowanego we współpracy ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich Oddział Kraków.

Sąd Konkursowy zdecydował o przyznaniu pierwszego miejsca studiu architektonicznemu:

Heinle, Wischer und Partner Architekci sp. z o.o., Wrocław, Polska

Skład zespołu autorskiego:

autorzy: Edzard Schultz, Anna Stryszewska-Słońska, współautorzy: Katarzyna Skowronek, Marta Wróblewska, Łukasz Umiński, Łukasz Kaczmarek, Melina Haures

Drugie miejsce: BBGK Architekci sp. z o.o., Warszawa, Polska

Skład zespołu autorskiego:

autorzy: Jan Belina-Brzozowski, Konrad Grabowiecki, Wojciech Kotecki, współpraca autorska: Piotr Musiałowski, Filip Strzelecki, Martyna Dryś, Dawid Roszkowski, Paweł Dobrowolski, Pracownia Architektury Krajobrazu Marta Tomasik, Magdalena Romanowska, Marek Rozbicki, Adam Grabowski, Piotr Pachowski, Marcin Mucha

W składzie Sądu Konkursowego, który obradował pod przewodnictwem arch. Macieja Miłobędzkiego z KSK SARP Oddział Warszawa, znaleźli się: arch. Marcin Brataniec (KSK SARP Oddział Kraków), prof. arch. Rainer Mahlamäki (Finlandia), arch. Simon Ewings (Wielka Brytania/Norwegia), arch. Jacek Droszcz (KSK SARP Oddział Wybrzeże), arch. Olaf Jasnorzewski (MPOIA RP), dr hab. Łukasz Gaweł (MNK, Zastępca Dyrektora ds. Strategii, Rozwoju i Komunikacji), Magdalena Czubińska (MNK, Pełnomocnik Dyrektora ds. działalności wystawienniczej) oraz Daniel Hankus (MNK, Kierownik Działu Technicznego).

Miniatura zwycięskiego projektu została zaprezentowana na scenie i włączona w makietę ogólnego projektu urbanistycznego. Muzeum Stanisława Wyspiańskiego ma być częścią większej całości – nowego Kwartału Muzealnego w Krakowie.

Obchodom 140-lecia towarzyszy nowe wydawnictwo MNK Muzeum Narodowe w Krakowie 1879–2019 Diany Błońskiej i Andrzeja Betleja. Publikacja zawiera szczegółowe kalendarium prezentujące historię MNK, wiele zdjęć archiwalnych, a także współczesne zdjęcia dzisiejszych pracowników – których jest obecnie ponad 580.

Zwieńczeniem obchodów 140-lecia MNK jest otwarcie nowego Muzeum Książąt Czartoryskich w grudniu 2019 roku. W 21 salach ekspozycyjnych, na dwóch piętrach wyremontowanego budynku, będzie można zobaczyć ponad 300 tys. obiektów z kolekcji Czartoryskich.

Muzeum Narodowe w Krakowie  – zbiory i oddziały

W zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie znajdują się obiekty z różnych epok – od czasów prehistorycznych przez starożytność, średniowiecze, epokę nowożytną, XIX i XX wiek po dzieła artystów współczesnych. Są tu zarówno obrazy artystów polskich, takich jak Jan Matejko, Stanisław Wyspiański, Olga Boznańska, Jacek Malczewski, Aleksander Gierymski, Juliusz Kossak czy Tadeusz Kantor, jak i europejskich, np. Damę z gronostajem Leonarda da Vinci czy Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem Rembrandta. Kolekcje MNK obejmują m.in. malarstwo, grafikę i rzeźbę

zachodnioeuropejską, sztukę i rzemiosło Dalekiego Wschodu, sztukę starożytną, cerkiewną, judaika, militaria, numizmaty oraz tkaniny.

Muzeum Narodowe w Krakowie to aż dwanaście oddziałów. Siedzibą jest Gmach Główny przy alei 3 Maja 1, w którym znajduje się Galeria Rzemiosła Artystycznego, Galeria „Broń i Barwa w Polsce” oraz Galeria Sztuki Polskiej XX wieku (obecnie jej przestrzeń wykorzystana jest czasowo na wystawę Stanisława Wyspiańskiego i pokaz „Sytuacja się zmieniła”).

Najstarszym oddziałem Muzeum są Sukiennice w Rynku Głównym, mieszczące Galerię Sztuki Polskiej XIX wieku. Tu zwiedzający mogą zobaczyć m.in. Szał uniesień Władysława Podkowińskiego, Pochodnie Nerona Henryka Siemiradzkiego czy Śmierć Ellenai Jacka Malczewskiego.

W oddziale Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego przy ulicy Piłsudskiego 12 można podziwiać ekspozycję prezentującą historię mennictwa i medalierstwa polskiego. Znajdująca się w oddziale wciąż poszerzana kolekcja numizmatyczna liczy dziś ponad 100 tys. obiektów. W oddziale znajduje się także zbiór wyjątkowych starodruków i rękopisów z kolekcji liczącej ok. 6000 woluminów biblioteki Emeryka Hutten-Czapskiego.

Kolekcja sztuki europejskiej MNK eksponowana jest na stałej wystawie w Ośrodku Kultury Europejskiej – EUROPEUM w dawnym XVII-wiecznym spichlerzu przy placu Sikorskiego 6. Wśród ponad 100 obiektów sztuki europejskiej znalazło się m.in. Ukrzyżowanie Paola Veneziano, Adoracja Dzieciątka Lorenza Lotto czy Kazanie św. Jana Chrzciciela Pietera Brueghela mł.

Galeria „Sztuka Dawnej Polski. XII–XVIII wiek”, gdzie można zobaczyć dzieła polskiej sztuki średniowiecznej, renesansowej i barokowej, jest częścią oddziału Pałac Biskupa Erazma Ciołka przy ulicy Kanoniczej 17. Tam też znajduje się Galeria „Sztuka Cerkiewna Dawnej Rzeczypospolitej” prezentująca kolekcję ikon – jedną z najstarszych i najcenniejszych zbiorów malarstwa cerkiewnego w Europie Środkowej.

Muzeum Narodowe w Krakowie to także muzea biograficzne. Dom Jana Matejki mieści się w domu rodzinnym artysty przy ulicy Floriańskiej 41, w którym urodził się, mieszkał z rodziną, tworzył i zmarł. Dom Józefa Mehoffera – w dawnym domu malarza przy ulicy Krupniczej 26, a w willi „Atma” w Zakopanem przy ulicy Kasprusie 19 znajduje się biograficzne Muzeum Karola Szymanowskiego.

Oddziałami MNK jest także Kamienica Szołayskich im. Feliksa Jasieńskiego przy placu Szczepańskim 9, Biblioteka Książąt Czartoryskich przy ulicy św. Marka 17, a także najnowszy i najmniejszy budynek – Pawilon Józefa Czapskiego przy ulicy Piłsudskiego 12.

W 2020 roku planowane jest otwarcie Galerii Sztuki Starożytnej w Arsenale przy ulicy Pijarskiej 8 oraz stałej galerii sztuki współczesnej „XX + XXI Galeria Sztuki” w Gmachu Głównym.









PLACES WORTH YOUR TIME