W 100-lecie bezcennego daru Feliksa „Mangghi” Jasieńskiego,  19 października 2020 roku, podczas uroczystości
w Muzeum Narodowym w Krakowie miały zostać wręczone doroczne Nagrody „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszech-nianie” im. Feliksa Jasieńskiego w ramach jubileuszowej piątej edycji. Niestety pandemia pokrzyżowała te plany.  Spotkamy się w innym czasie…

 

Jacek Malczewski, Portret Feliksa Jasieńskiego, 1903

 

W 1920 roku Feliks „Manggha” Jasieński – mecenas artystów, organizator wystaw, pisarz, publicysta, kolekcjoner – podarował MNK olbrzymi, liczący 15 tysięcy pozycji inwentarzowych, zbiór dzieł sztuki z wielu krajów świata, w tym także polskich. Do dziś dzieła te stanowią rdzeń kolekcji muzeum. Przekazane malarstwo, rysunek i rzeźba polska z końca XIX i początku
XX wieku są podstawą prezentacji rodzimego impresjonizmu i symbolizmu w głównych galeriach MNK – z obrazami-manifestami takimi jak Szał Podkowińskiego czy Macierzyństwo Wyspiańskiego. W zbiorze grafiki i plakatu, obok dzieł mistrzów gatunku – Piranesiego, Goi, Klingera, Toulouse-Lautreca – znalazły się prace sygnowane przez „odnowicieli” polskiej grafiki artystycznej, z Pankiewiczem i Wyczółkowskim na czele, tworząc trzon jednego z największych gabinetów rycin w Polsce. Zbiory wschodnie, zespół orientalnych tkanin, a przede wszystkim szuka japońska, z drzeworytami twórców takich jak Hokusai czy Hiroshige, uplasowały krakowskie muzeum pośród największych tego typu publicznych kolekcji Europy. 

 

W stulecie tego wspaniałego daru Kapituła Nagrody „Kolekcjonerstwo – nauka
i upowszechnianie” im. Feliksa Jasieńskiego za rok 2019 jednomyślnie przyznała ją
w następujących kategoriach: 

• Dla pracownika nauki: za publikacje dotyczące kolekcjonerstwa, w tym naukowe opracowanie zbiorów kolekcjonerskich – dr Joannie Hübner-Wojciechowskiej autorce książki Sztuka skalnego Podhala. Przewodnik dla kolekcjonerów.
• Dla instytucji: za upowszechnianie dorobku kolekcjonerskiego, w tym publikacje i wystawy – muzeum sztuki Villa la Fleur w Konstancinie-Jeziornie utworzonemu przez Marka Roeflera. 
• Dla dziennikarza: za publikacje prasowe, radiowe, telewizyjne i internetowe popularyzujące ideę kolekcjonerstwa, prezentujące wkład kolekcjonerów w ochronę dziedzictwa narodowego – Rafałowi Kameckiemu, twórcy portalu www.artinfo.pl.

 

Zwracając uwagę na szczególny charakter tegorocznej edycji Nagrody, z racji 100-lecia darowizny Feliksa Jasieńskiego, prof. dr hab. Andrzej Szczerski, Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie, powiedział: 

– Niezwykle ważne dla kolekcjonerstwa publicznego jest wsparcie, jakie okazują prywatni kolekcjonerzy dzieł sztuki. W tym kontekście dar Feliksa Jasieńskiego, którego 100. rocznicę świętujemy, jest dla Muzeum Narodowego w Krakowie bezcenny. To największy dar w historii naszego muzeum, dzięki któremu zyskało ono nową rangę i prestiż. Jubileuszowa nagroda imienia Feliksa Jasieńskiego ma na celu docenienie tradycji prywatnego kolekcjonerstwa, podkreślenie jego wagi dla kultury narodowej, a także znaczenia współpracy kolekcjonerów prywatnych i instytucji publicznych.

 

Charakteryzując sylwetki i zasługi tegorocznych laureatów Nagrody, przewodniczący jej kapituły prof. dr hab. Wojciech Kowalski stwierdził: 

– Gdyby popatrzeć na listę osób nagrodzonych, można odnieść wrażenie, że kolekcjonerstwo w naszym kraju kwitnie. Znajduje się na niej bowiem autorka przewodnika dla kolekcjonerów, prywatne muzeum i jego twórca, który „zinstytucjonalizował” swoją wybitną kolekcję, a także autor publikacji na te tematy i założyciel specjalistycznego portalu. Jak to zwykle bywa, rzeczywistość nie jest aż tak piękna, żeby nie można było jej polepszyć, czemu powinno sprzyjać tworzenie warunków dla budowy kolekcji. Mam tu na myśli przede wszystkim przyjęcie odpowiednich przepisów, które nie tylko ułatwiałyby realizację tego zadania, ale nadto zachęcałyby do dzielenia się swoimi zbiorami ze społeczeństwem.

 

Podkreślając znaczenie patrona nagrody, Feliksa Jasieńskiego, znawczyni jego kolekcji
dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik powiedziała: 

– Ofiarowując Muzeum Narodowemu w Krakowie swoją bogatą, gromadzoną przez ponad trzydzieści lat kolekcję, Feliks Jasieński w znaczący sposób wzbogacił jego zbiory. Co ważniejsze, nawiązując do historii powołania – na apel Henryka Siemiradzkiego – pierwszego muzeum narodowego na ziemiach polskich, przypomniał, jak ważną rolę w budowaniu instytucji kultury, a w pierwszym rzędzie muzeów, odgrywa zaangażowanie miłośników sztuki i kolekcjonerów. Przypomniał i podtrzymał tę niezwykle cenną tradycję ofiarności społecznej, której kontynuacji potrzebujemy także i dzisiaj. 

Informacje o Nagrodzie 

Doroczną Nagrodę „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie” im. Feliksa Jasieńskiego ustanowiły, na wniosek przedstawicieli środowiska kolekcjonerskiego, w 2016 roku Muzeum Narodowe w Krakowie, Archiwum Polskiej Akademii Nauk oraz Dom Spotkań z Historią
w Warszawie. 

Kapituła Nagrody: prof. dr hab. Krzysztof Pomian – honorowy przewodniczący; prof. dr hab. Wojciech Kowalski – przewodniczący; prof. dr hab. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie – wiceprzewodniczący; dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik, wiceprezes Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata – sekretarz; dr hab. Hanna Krajewska, dyrektor Archiwum Polskiej Akademii Nauk; Piotr Jakubowski, dyrektor Domu Spotkań z Historią
w Warszawie; Marek Sosenko, założyciel Fundacji Zbiorów Rodziny Sosenków; mecenas Leszek Koziorowski, prezes Stowarzyszenia Kolekcjonerów Historycznych Papierów Wartościowych; Ryszard Kruk, redaktor strony www.kolekcjonerstwo.pl.