Od otwarcia stałej galerii sztuki starożytnej w Arsenale Muzeum Książąt Czartoryskich, przez czasowe wystawy średniowiecznych witraży czy barokowego malarstwa, po nową galerię sztuki XX i XXI wieku – tak kształtują się plany wystawiennicze Muzeum Narodowego w Krakowie w 2020 roku.

„Wizerunki ludzi piszących – autorzy i ich dzieła”

 Styczeń 2020 – maj 2020

 Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego

 kuratorka: Iwona Długopolska

Wystawa „Wizerunki ludzi piszących – autorzy i ich dzieła” jest  eksponowana w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego. Można na niej zobaczyć 73 stare księgi, 5 atlasów oraz 14 map ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, wydanych od początku XVI wieku do XIX stulecia. Na kartach ksiąg przedstawiono portrety pisarzy, poetów i uczonych z Polski i różnych krajów Europy, tworzących od starożytności po wiek XIX. Są to dzieła twórców znanych i podziwianych, ale także prace, które uległy zapomnieniu, tak jak i nazwiska ich autorów.

„Prawie oryginały. Galwanoplastyczne kopie dzieł rzemiosła artystycznego w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie”

Styczeń 2020 – maj 2020

Gmach Główny MNK – Galeria Rzemiosła

kuratorka: Monika Paś

Terminem „galwanoplastyka” określa się formowanie przedmiotów metodami elektrolitycznego wytwarzania powłok metalicznych. Technika ta umożliwiła masową produkcję kopii dzieł dawnych mistrzów oraz powielanie twórczości XIX-wiecznych artystów metodą fabryczną. Dzięki galwanoplastyce możliwe było tworzenie edukacyjnych kolekcji przez muzea przemysłowe oraz uniwersyteckie gabinety historii sztuki. Taki też charakter ma zbiór kopii galwanoplastycznych zgromadzony w krakowskim Muzeum Techniczno-Przemysłowym, który po likwidacji tej instytucji
w 1950 roku trafił do Muzeum Narodowego w Krakowie. Na zbiór, którego część obecnie jest prezentowana, składają się kopie zabytków i dzieła wykonane przez K. Haasa w Wiedniu
i N. Klucarica w Strasburgu oraz angielską firmę Elkington & Co.

„Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce”

Luty 2020 – lipiec 2020

Gmach Główny MNK – sala wystaw zmiennych, I piętro 

kuratorka: Dobrosława Horzela

Na wystawie będzie można zobaczyć 77 witraży z polskich kolekcji muzealnych i prywatnych oraz
z kościołów i klasztorów. Ponadto pokazanych będzie także 78 innych obiektów, takich jak: obrazy,   hafty, złotnictwo, dokumenty, rysunki, projekty witraży, grafiki, książki. Większość z nich nigdy nie była prezentowana publiczności. Wyjątkowym rarytasem będą kwatery z okien kościoła Mariackiego
w Krakowie, na co dzień umieszczone wysoko za Ołtarzem Wita Stwosza.

Witraże w średniowieczu były ogromnym artystycznym, technicznym i finansowym wyzwaniem, stając się potwierdzeniem prestiżu zleceniodawców. W okresie nowożytnym masowo usuwano barwne witraże przez co do naszych czasów dotrwał ich znikomy procent. Mimo fascynacji średniowiecznym malarstwem witrażowym w wieku XIX,  dziedzina ta, traktowana jako rzemiosło artystyczne i przez to ceniona niżej, nadal pozostała fenomenem tyleż fascynującym, co trudno uchwytnym.

„Matejkowie. Następne pokolenie”

Marzec 2020 – sierpień 2020

Dom Jana Matejki

kuratorka: Marta Kłak-Ambrożkiewicz

„Artur Nacht-Samborski” (tytuł roboczy)

Kwiecień 2020 – lipiec 2020

Pawilon Józefa Czapskiego

kurator: Artur Tanikowski

Wystawa będzie prezentować nowe spojrzenie na twórczość jednego z najważniejszych malarzy polskich XX wieku. W spojrzeniu tym sztuka i twórczość wiąże się z doświadczeniem egzystencjalnym
i z dotknięciem historii, która w przypadku obrazów i rysunków Nachta-Samborskiego (1898 – 1974) wydaje się z pozoru bezskutecznie upominać o swoje w nich miejsce. Dotychczas malarstwo Artura Nachta-Samborskiego odczytywano niemal wyłącznie w kontekście polskiego koloryzmu, więc malarstwa skupionego na sobie samym, nieobarczonego powinnościami pozaartystycznymi. Nie jest tajemnicą, że Artur Nacht-Samborski ukrywał czy zacierał rozmaite wątki swej biografii, tak samo jak niechętnie pokazywał i wystawiał swe obrazy. Wystawa ma pokazać, w jaki sposób artysta spłacał jednak „dług wyobraźni i pamięci wobec historii”.

„Geniusz baroku: Szymon Czechowicz (1689–1775)”

Maj 2020 – wrzesień 2020

Gmach Główny MNK – sala wystaw zmiennych

kurator: Tomasz Zaucha

Wystawa poświęcona będzie twórczości jednego z najważniejszych i najbardziej płodnych malarzy polskich XVIII wieku, Szymona Czechowicza. Urodzony w Krakowie, studiował  w Rzymie, osiadł w Warszawie, pracował dla magnaterii, biskupów i klasztorów w całym kraju – także w Krakowie. Stworzył ponoć 278 dzieł. Na ekspozycji zostaną zaprezentowane zarówno najwcześniejsze prace artysty, powstałe w Rzymie (malowane podczas nauki  w akademii rzymskiej czy na zamówienie tamtejszych kościołów), jak i obrazy wykonane  w Rzeczypospolitej. W dorobku artysty poza malarstwem religijnym znajdują się portrety, sceny alegoryczne oraz liczne kompozycje rysunkowe, które również zostaną pokazane w ramach wystawy. W stworzeniu kontekstu dla twórczości malarza istotna będzie prezentacja dzieł malarzy rzymskich współczesnych Czechowiczowi, jak również obrazów wykonanych przez jego uczniów. Wiele z dzieł Czechowicza przepadło, wiele jednak istnieje do dziś i świadczy o wybitnym talencie swego twórcy. Wystawa w Muzeum Narodowym jest pierwszą próbą szerokiego ukazania artyzmu Czechowicza
i przypomnienia jego dokonań, dziś niesłusznie zapomnianych. Można na niej obejrzeć dzieła mistrza sprowadzone będą z bardzo wielu muzeów i kościołów z Polski, Francji, Litwy, Stanów Zjednoczonych, Ukrainy i Włoch. Tylko nieliczne z 215 eksponatów gościły kiedykolwiek na salach muzealnych, a sporo jest zupełnie nieznanych.

„Wystawa fotografii Adama Bujaka w związku z rokiem papieskim”

Maj 2020 – wrzesień 2020

Arsenał Muzeum Książąt Czartoryskich

kuratorka: Magdalena Święch

Adam Bujak jest artystą fotografem urodzonym i mieszkający w Krakowie. Fotografia jest dla niego instrumentem służącym przede wszystkim do ukazywania przeżyć duchowych człowieka.
Stworzone przez artystę kadry są efektem uważnej obserwacji i szacunku dla fotografowanych. Bujak nie unika patosu prezentując życie religijne, skłaniając tym samym odbiorców do emocjonalnej reakcji na przedstawiane przeżycia. Często nazywany jest osobistym fotografem Jana Pawła II i jak sam przyznaje postać papieża jest dla niego tematem najważniejszym. Fotografował go od lat  60-tych, jeszcze jako kardynała Karola Wojtyłę, nieprzerwanie towarzysząc mu także po wyborze na papieża, podczas licznych pielgrzymek zagranicznych i w zaciszu Watykanu. Planowana wystawa prac Adama Bujaka, związanych z postacią Ojca Świętego, będzie okazją do spotkania z nastrojową fotografią ukazującą charyzmatycznego, wyjątkowego człowieka, będącego przewodnikiem duchowym artysty.

„Wydawcy – introligatorzy – złotnicy. Zabytkowe oprawy ksiąg ze zbiorów MNK”

Czerwiec 2020 – listopad 2020

Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego

kuratorka: Agnieszka Perzanowska

Wystawa zaprezentuje zabytkowe oprawy książek z okresu od końca XV po początki XIX wieku. Wykonano je różnymi, nie tylko introligatorskimi, technikami. Na ekspozycji przeważają oprawy stworzone w XVI wieku – złotym wieku introligatorstwa polskiego, zwłaszcza krakowskiego. To wtedy ukształtował się tu indywidualny styl dekorowania opraw przy użyciu narzędzi introligatorskich  podobnych,  a nawet prawie identycznych, do wykorzystywanych w wielu ważnych ośrodkach produkcji książki w Europie.

„XVI Międzynarodowe Biennale Sztuk Plastycznych Osób Niepełnosprawnych”

Czerwiec 2020 – lipiec 2020

Kamienica Szołayskich – I piętro

kuratorzy: Jury pod przewodnictwem prof. Adama Wsiołkowskiego

 

„Wystawa w 100 rocznicę Bitwy Warszawskiej”

Lipiec 2020 – listopad 2020.

Kamienica Szołayskich

kurator: Piotr Wilkosz 

Trzonem wystawy będzie około 30 polskich plakatów patriotycznych i wojennych z lat 1919 i 1920 roku, autorstwa m.in. Edmunda Bartłomiejczyka, Zygmunta Kamińskiego. Prace te będę zestawione
z ówczesnymi  plakatami bolszewickimi, których twórcą był m.in. Włodzimierz Majakowski. Wystawę dopełnią rysunki m.in. Wiktora Gutowskiego z okresu walk nad Berezyną i bitwy warszawskiej oraz pamiątki militarne, związane bezpośrednio z wojną polsko bolszewicką. Zobaczymy mundury 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, mundur dowódcy 11 Pułku Ułanów Legionowych, kurtkę kapelana Armii Polskiej we Francji, kurtkę marszałka Józefa Piłsudskiego z lat 20, a także czapkę generalską, furażerki, hełmy, szable, broń palną i odznaczenia nadawane za udział  w wojnie w 1920 roku.

„Galeria Sztuki Starożytnej w Arsenale Muzeum Książąt Czartoryskich”

Od września 2020

kuratorka: Dorota Gorzelany

W odrestaurowanej,  unowocześnionej (z pełnym dostępem dla niepełnosprawnych) i na nowo  zaaranżowanej Galerii Sztuki Starożytnej w Arsenale Muzeum Książąt Czartoryskich zobaczymy zbiór 800 obiektów księcia Władysława Czartoryskiego, wnuka Izabeli, uzupełniony przez eksponaty
z kolekcji MNK i z depozytu rodziny Potockich z Krzeszowic. Zabytki rzeźby, malarstwa i rzemiosła ukażą zwiedzającemu w kompleksowy sposób rozwój sztuki najważniejszych kultur starożytnych basenu Morza Śródziemnego. W sumie zobaczymy tam 1000 obiektów.

 

„Pegaz i Muzy”

Wrzesień 2020 – styczeń 2021

Dom Józefa Mehoffera

kuratorka: Beata Studziżba-Kubalska

„Pegaz i Muzy” – kontynuacja ubiegłorocznej wystawy „Spętany Pegaz” – jest prezentacją jednego dzieła Józefa Mehoffera, malowanej akwarelą i gwaszem kompozycji z  1904, wypożyczonej
z Österreichische Galerie w Wiedniu. Jej tematem jest mityczny, uskrzydlony koń – symbol natchnienia,

który próbuje uwolnić się z oplątujących go, dziwnych, niepokojących kwiatów o antropomorficznych formach, upodabniających się do postaci kobiecych.

„Jan Matejko. Różne opowieści”

Wrzesień 2020 – styczeń 2021

Dom Jana Matejki

kuratorka: Marta Kłak – Ambrożkiewicz

 

„Marian Warzecha – wystawa jubileuszowa w 90. rocznicę urodzin”

Wrzesień 2020 – styczeń 2021

Pawilon Józefa Czapskiego

kuratorka: Agnieszka Kosińska

Marian Warzecha urodził się 7 lipca 1930 roku w Krakowie. Jest jednym z najciekawszych twórców polskiej awangardy po 1945 roku. Kilkuletni pobyt w Rzymie oraz udział w wystawie 15 Polish painters w Museum of Modern Art w Nowym Jorku w 1961 roku, zorganizowanej przez Peter’a Selz’a, zwróciło uwagę krytyków i kuratorów we Włoszech i USA na oryginalną twórczość artysty. Zaowocowało to uczestnictwem w prestiżowych wystawach zbiorowych, jak i wystawami indywidualnymi. Warzecha jest jednym z dwóch, obok Stefana Gierowskiego, żyjących uczestników tej chyba najważniejszej prezentacji  nowoczesnej sztuki polskiej za granicą (15 Polish painters) w tamtych czasach. Pomimo tak znaczących  sukcesów artystycznych, twórczość Mariana Warzechy jest w Polsce znana jedynie wąskiej grupie artystów, krytyków i koneserów.

„XX + XXI Galeria Sztuki”

Od października 2020

Gmach Główny MNK

zespół kuratorów MNK

W nowej galerii sztuki polskiej XX i XXI wieku zaprezentowana zostanie sztuka Młodej Polski, 20-lecia międzywojennego, okresu PRL, a także sztuka po 1989. Po raz pierwszy w ramach galerii pojawią się dzieła ze szkła, ceramiki oraz meble, jak również grafika. W przestrzeni ekspozycji znajdą się też prace współczesne, ale pokazywane wcześniej na wystawach i ocenione przez artystów. Nową galerię zapowiadały prezentacje nabytków w ramach wystawy „Sytuacja się zmieniła”. Scenariusz został opracowany przez zespół kuratorski w składzie: Anna Budzałek, Magdalena Czubińska, Alicja Kiliańska, Bożena Kostuch, Urszula Kozakowska-Zaucha, Światosław Lenartowicz i Agata Małodobry.

„Moc Muzeum”

Październik 2020 – marzec 2021

Gmach Główny MNK – sala wystaw zmiennych I piętro

kuratorzy: Sekcja Edukacji MNK

„Moc Muzeum” to opowieść o różnych czynnikach, które wpływają na nasz odbiór świata. Wskazuje na zależności między widzeniem i rozumieniem dzieł sztuki oraz innych obiektów a zmysłami
i muzealną narracją. Jednocześnie ma na celu bliskie zaangażowanie uczestnika w odbiór sztuki poprzez odwołanie się do jego osobistych doświadczeń i skojarzeń, jak również poprzez przedstawienie dzieł
w nowych kontekstach. „Moc Muzeum” to eksperymentalna wystawa dla tych, którzy choć raz przyszli do muzeum i się nim zachwycili albo znienawidzili. My to przeżyliśmy. Co się wtedy z nami działo? Jaki wpływ miały na to nasze zmysły? Jaki nasza kultura? A jak zadziałało samo muzeum? Wystawa pokaże

podszewkę tworzenia wystaw i funkcjonowania muzeów. Będzie wskazywać na zależności między widzeniem i rozumieniem dzieł sztuki a zmysłami i narracją wystawienniczą. To wystawa opowiadająca o sile muzeów i o nas wszystkich, zwiedzających.

“Aleksander Kotsis (1836-1877)” (tytuł roboczy)

Listopad 2020 – maj 2021

Gmach Główny – sala wystaw zmiennych

kuratorka: Aleksandra Krypczyk-De Barra

Aleksander Kotsis zaliczany jest do grona XIX-wiecznych artystów minorum gentium, przyćmionych sławą należących do tej samej generacji Jana Matejki i Artura Grottgera. Jego rodzajowo-pejzażowa twórczość przytaczana jest jako podręcznikowy przykład realizmu społecznego w polskim malarstwie.

Jako autora dzieł dedykowanych mieszkańcom Tatr oraz galicyjskiej wsi nazywano Kotsisa malarzem ludu, obwołując go polskim Franciszkiem Milletem. Prace Kotsisa Muzeum Narodowe w Krakowie kolekcjonuje od lat 80. XIX wieku. Szczególne uznanie zyskały jego dzieła w latach 30. XX wieku  w kręgu twórców i krytyków sztuki związanym z kapistami. W przeciwieństwie do przedwojennej fascynacji materią malarską i kolorytem dzieł Kotsisa, po roku 1945 jego twórczość stała się obiektem zainteresowania socrealistycznej krytyki przede wszystkim z uwagi na realistyczną konwencję obrazowania oraz temat zawierający krytykę współczesnej artyście tragicznej sytuacji niższych warstw społecznych. Zaplanowana przez Muzeum Narodowe w Krakowie wystawa monograficzna zorganizowana zostanie w 184. rocznicę urodzin Kotsisa. Ekspozycja uwzględni możliwie wszystkie olejne i rysunkowe prace artysty przechowywane w zbiorach muzealnych oraz wybrane dzieła
z kolekcji prywatnych.

 

„Disce Puer – podręczniki encyklopedie i dzieła naukowe”

Grudzień 2020 – kwiecień 2021

Muz im. E. Hutten-Czapskiego

kuratorka: Iwona Długopolska

 

Wystawy poza MNK:

 

„Młoda Polska & Ruch Odrodzenia Sztuk i Rzemiosł, 1890-1918” / ‘Young Poland & the Arts
& Crafts Movement’

Październik 2020 – styczeń 2021

William Morris Gallery, Londyn

kuratorzy: Julia Griffin – William Morris Gallery,  prof. Andrzej Szczerski – Muzeum Narodowe
w Krakowie, Roisin Inglesby – William Morris Gallery

Wystawa w William Morris Gallery w Londynie jest realizowana przez Muzeum Narodowe w Krakowie w ramach międzynarodowej współpracy z Galerią oraz Instytutem Kultury Polskiej w Londynie. Będzie to pierwsza międzynarodowa wystawa sztuki użytkowej i architektury epoki Młodej Polski ukazująca powiązania z Brytyjskim Ruchem Odnowy Sztuk i Rzemiosł (Arts and Crafts Movement). Ikoniczne eksponaty będą zestawione z dziełami mniej znanych, lecz równie oryginalnych artystów, którzy  w równej mierze zasługują na docenienie w Polsce jak i na arenie międzynarodowej. Zaprezentujemy około sto pięćdziesiąt  skarbów ruchu Młodej Polski, począwszy od obrazów, rysunków oraz fotografii z epoki, poprzez najlepsze przykłady mebli, haftów, kilimów, koronek i ceramiki artystycznej, jak również codzienne przedmioty kultury materialnej górali z Podhala, które wywarły ogromny wpływ na ogólnonarodowe odrodzenie rzemiosł.

„Sztuka Młodej Polski”

Listopad 2020 –  kwiecień 2021

Muzeum w Gliwicach     

kuratorka: Urszula Kozakowska-Zaucha

Wystawa w Muzeum w Gliwicach będzie prezentacją prac najwybitniejszych twórców Młodej Polski, takich jak: Olga Boznańska, Julian Fałat, Jacek Malczewski, Włodzimierz Tetmajer, Wojciech Weiss,  Leon Wyczółkowski, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Konstanty Laszczka i Wacław Szymanowski. Wystawę wzbogacą przykłady modnych wówczas i  efektownych plakatów, a także dawne fotografie, znakomicie wprowadzające w klimat epoki.