Trudna sztuka medycznego projektowania

Projektowanie placówek medycznych jest na tyle specyficznym działaniem, że niewielu architektów posiada wiedzę, by takie obiekty realizować. Kompetencji tych nie można łatwo pozyskać, a w praktyce architektonicznej należy je stale pogłębiać i zbierać najnowsze opracowania z zakresu architektury szpitalnej, aparatury medycznej, rozwiązań technologicznych, instalacyjnych, także prawa i norm. EFFI Orthopedic Clinic z Krakowa będzie jedną z najnowocześniejszych klinik ortopedycznych w Polsce, a jej projektem i realizacją zajęła się architekt z Pomorza – Żaklina Nowodworska. Rozmawiamy z projektantką o tym co wyróżni ten projekt i co jest najważniejsze przy projektowaniu tak innowacyjnych placówek.

Co trzeba wziąć pod uwagę przy projektowaniu kliniki/szpitala? Co jest najważniejsze?

Nie ma sprawdzonego przepisu na stworzenie kliniki doskonałej. Kluczowym w projektowaniu obiektów medycznych jest układ funkcjonalny, ponieważ wpływa on bezpośrednio na użytkowników, czyli pacjentów i obsługę. W przypadku funkcji medycznych, na poczucie komfortu pacjentów wpływa łatwość poruszania się po obiekcie i czytelny układ komunikacyjny, ponieważ niweluje poczucie stresu, bardzo ważnym aspektem są również warunki higieniczno-sanitarne.

Czyli dobra klinika, to właściwie jaka? Nowoczesny obiekt ochrony zdrowia nie jest zbiorem pomieszczeń, w którym pacjent przechodzi z miejsca na miejsce, jak na taśmie. Co obecnie bierze się pod uwagę projektując klinikę?

Przy projektowaniu kliniki EFFI braliśmy pod uwagę przede wszystkim komfort pacjenta w aspekcie zarówno czysto fizycznym jak i psychicznym. Przykładem tego jest stworzenie we współpracy z inwestorem niekonwencjonalnego rozwiązania polegającego na zaprojektowaniu przebieralni pomiędzy gabinetem konsultacyjnym a gabinetem badań – tak aby pacjent mógł przebrać się do badania w komfortowych warunkach. Przygotowany gabinet konsultacyjny służy tylko i wyłącznie do rozmowy z pacjentem. Przebieralnia tworzy granicę pomiędzy etapem rozmowy z lekarzem a częścią czysto medyczną – czyli badaniem.

Specjalizacja EFFI to ortopedia. Czy ta dziedzina nakłada na architekta jeszcze dodatkowe wyzwania?

Specyfika projektowania kliniki ortopedycznej wymaga położenia dużego nacisku na dostępność obiektu dla osób z dysfunkcją ruchową. Pomieszczenia musza być stosunkowo duże, aby zapewnić komfort osobom poruszającym się na wózkach.

Jak może Pani porównać pracę nad kliniką z innymi obiektami, które wyszły spod Pani ręki?

Projekt EFFI jest zdecydowanie trudniejszy od pozostałych prowadzonych przeze mnie prac z uwagi na część diagnostyczną. Każde urządzenie ma swoje wymagania przestrzenne, techniczne oraz instalacyjne. Lokalizacja rezonansu wiąże się z wieloma obostrzeniami, i tak naprawdę była kluczowa dla całego układu.

Czy architektura może pomagać w leczeniu? Czy dobrze zaprojektowana Klinika może poprawiać samopoczucie i komfort pacjentów?

Dobrze zaprojektowana przestrzeń może redukować stres u pacjentów. Architektura nie tyle pomoże w leczeniu, co nie będzie przeszkadzała i nie będzie powodowała negatywnych skojarzeń czy emocji. Wizyta u lekarza wiąże się zazwyczaj z choroba czy dyskomfortem, ważne jest by dać pacjentowi poczucie bezpieczeństwa, oderwać myśli od choroby i badań, poprzez zastosowane takiego rozwiązania, które przyciągnie jego uwagę do otaczającej przestrzeni.

Creativity or utility? What’s more important in medical designing?

Designing medical facilities is such a specific activity that only few architects have the knowledge to implement such objects. These competences can’t be easily obtained, and in architectural practice they should be constantly deepened and the latest studies in the field of hospital architecture, medical equipment, technological and installation solutions, as well as law and norms should be collected. EFFI Orthopedic Clinic from Krakow will be one of the most modern orthopedic clinics in Poland, and its design and implementation has been undertaken by an architect from Pomerania – Żaklina Nowodworska. We talk with the designer about what will make this project stand out and what is most important when designing such innovative facilities.

What should you consider when designing a clinic / hospital? What is the most important?

There is no proven recipe for creating the perfect clinic. The functional system is of key importance in the design of medical facilities, because it has a direct impact on users, i.e. Patients and service. In the case of medical functions, the comfort of feeling patients is influenced by the ease of moving around the facility and the readable communication system, because it reduces the feeling of stress, hygienic and sanitary conditions are also a very important aspect.

A modern healthcare facility is not a collection of rooms in which the patient passes from place to place, like on a tape. What is currently considered when designing a clinic?

We took into account the patient’s comfort in terms of both physical and mental aspects. An example of this is the creation, in cooperation with the Investor, of an unconventional solution consisting in designing a changing room between a consultative office and a study room – so that the patient can change into a comfortable study environment. Prepared consultative office is used only to talk with the patient. The changing room creates a border between the stage of talking with the doctor and the purely medical part.

Did the specifics of the Orthopedic Clinic carry obstacles for its design?

The specifics of clinical design for people with motor dysfunction. Rooms must be large, which they want comfortably in wheelchairs.

How can you compare the work at the clinic with other objects that came out of your hand?

The EFFI Clinic project is definitely more difficult than the rest of my work due to the diagnostic part. Each device has its own spatial, technical and installation requirements. The resonance location is associated with many restrictions, and was really crucial to the whole system.

Can architecture help in treatment? Can a well-designed clinic improve the well-being and comfort of patients?

Well-designed space can reduce stress in patients. Architecture will not help as much as treatment, which will not disturb and will not cause negative associations or emotions. A visit to a doctor is usually associated with illness or discomfort, it is important to give the patient a sense of security, to detach thoughts from disease and research, through the use of such a solution that will draw his attention to the surrounding space.