28 czerwca o godzinie 18 MOCAK zaprezentuje najnowsze ekspozycje:

Do absolutu poprzez abstrakcję
Nagroda Fundacji Vordemberge-Gildewart 2018
Gra w murach Akademii

Do absolutu poprzez abstrakcję

Artysta: Friedrich Vordemberge-Gildewart
Współorganizator: Fundacja Vordemberge-Gildewart, Szwajcaria
Kurator: Delfina Jałowik
Współpraca: Arta Valstar-Verhoff
Koordynator: Mateusz Grymek
Czas trwania wystawy: 29.6–23.9.2018
Miejsce: Galeria Alfa, poziom -1

Urodzony w 1899 roku niemiecki artysta Friedrich Vordemberge-Gildewart od początku swojej kariery artystycznej w połowie lat 20. konsekwentnie szedł drogą abstrakcji bez względu na medium, które w danym momencie wykorzystywał. Studiował w Hanowerze architekturę, architekturę wnętrz i rzeźbę. W historii sztuki zapisał się przede wszystkim jako malarz. Poza tymi czterema specjalizacjami wykonywał również projekty graficzne, zlecenia typograficzne, był wykładowcą, autorem tekstów poetyckich i esejów o sztuce.
Vordemberge-Gildewart szybko zyskał uznanie i jako reprezentant międzynarodowej awangardy należał do wielu grup artystycznych, między innymi De Stijl, Der Sturm, die abstrakten hannover, abstraction-création. Ekspansja narodowego socjalizmu w Niemczech w latach 30. zmusiła go do emigracji z kraju, w którym się urodził. Jego żona Ilse Leda była Żydówką, a prace samego artysty, tworzone wbrew obowiązującemu kanonowi, zostały zaliczone do „sztuki zdegenerowanej”. Dopiero w 1954 roku wrócił do Niemiec, gdzie otrzymał stanowisko w Wyższej Szkole Projektowania w Ulm. Tam mieszkał aż do śmierci w 1962 roku.
Artysta stworzył 222 numerowane chronologicznie obrazy na płótnie. Określał je najpierw mianem konstrukcji (nawiązując do architektury), następnie – kompozycji (odwołując się do muzyki). Były one próbą stworzenia uniwersalnej struktury za pomocą jak najmniejszej ilości użytych środków.
Prace Friedricha Vordembergego-Gildewarta znajdują się w najważniejszych kolekcjach muzealnych na całym świecie, w tym w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku, Tate Modern w Londynie oraz w Centre Pompidou w Paryżu. W Muzeum Wiesbaden działa archiwum poświęcone artyście. Ta instytucja posiada też w swojej kolekcji najwięcej prac Vordembergego-Gildewarta. Na ekspozycji prezentujemy ponad 20 prac pochodzących ze zbiorów muzeów w Osnabrück oraz Wiesbaden, galerii sztuki z Berlina i Londynu oraz kolekcji prywatnych.
Towarzysząca wystawie obszerna publikacja oprócz reprodukcji dzieł zawiera kalendarium, wybór pism artysty (po raz pierwszy tłumaczonych na języki polski i angielski), esej Arty Valstar-Verhoff, historyczki sztuki z Bonn, która od połowy lat 80. zajmuje się twórczością Vordembergego-Gildewarta, a także rozmowy z Augustem Vordembergem – bratankiem artysty i jego ostatnim żyjącym krewnym – oraz z Dietrichem Helmsem, emerytowanym profesorem sztuki z Hamburga, który jako pierwszy zajął się kompleksowym opracowaniem spuścizny po artyście.

Nagroda Fundacji Vordemberge-Gildewart 2018

Artyści: Przemek Branas, Maciej Cholewa, Małgorzata Goliszewska, Natalia Janus-Malewska, Ewa Juszkiewicz, Adrian Kolarczyk, Daniel Koniusz, Sebastian Krok, Kamil Kukla, Agata Kus, Magdalena Lazar, Diana Lelonek, Honorata Martin, Agnieszka Polska, Maciej Salamon, Jana Shostak
Współorganizator: Fundacja Vordemberge-Gildewart, Szwajcaria
Kurator: Delfina Jałowik
Koordynator: Mateusz Grymek
Czas trwania wystawy: 29.6–23.9.2018
Miejsce: Galeria Beta

Coroczny konkurs stypendialny Fundacji Vordemberge-Gildewart odbywa się w różnych krajach. W 2011 roku MOCAK zorganizował jego pierwszą polską edycję, w której udział wzięło 15 twórców. Ich prace zostały zaprezentowane na wystawie Nagroda Fundacji Vordemberge-Gildewart. Spośród nich międzynarodowe jury, powołane przez Radę Fundacji, wyłoniło troje laureatów: I nagrodę (20 tysięcy franków szwajcarskich) otrzymała Anna Okrasko, wyróżnienia (po 10 tysięcy franków szwajcarskich) – Róża Litwa i Jan Dziaczkowski.
Po kilku latach starań MOCAK został zaproszony do przygotowania kolejnej edycji konkursu stypendialnego. Aby dokonać jak najobiektywniejszego wyboru, skierowaliśmy prośbę o zarekomendowanie najciekawszych młodych twórców do najważniejszych instytucji prezentujących sztukę współczesną w Polsce. Były to: Galeria Arsenał w Białymstoku, Galeria Bielska BWA, CSW Kronika w Bytomiu, Gdańska Galeria Miejska, BWA Katowice, Bunkier Sztuki w Krakowie, Galeria Labirynt w Lublinie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Galeria Arsenał w Poznaniu, Trafostacja Sztuki w Szczecinie, BWA Tarnów, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, BWA Wrocław, Centrum Sztuki WRO we Wrocławiu i BWA Zielona Góra. Do wystawy Nagroda Fundacji Vordemberge-Gildewart 2018 zakwalifikowanych zostało 16 artystów. Ich prace wezmą udział w konkursie, a 27 czerwca 2018 roku międzynarodowe jury powołane przez Fundację wyłoni laureatów.
Fundacja Vordemberge-Gildewart rozpoczęła działalność w 1981 roku zgodnie z ostatnia wolą Ilse Vordemberge-Ledy, żony Friedricha Vordembergego-Gildewarta, z którym spędziła wiele lat. Celem statutowym tej instytucji jest wspieranie artystów, którzy nie ukończyli 35. roku życia. Jury przyznaje wybranemu twórcy nagrodę wystarczającą na pokrycie kosztów działalności artystycznej przez okres około dwóch lat. Zadaniem kuratora zaproszonego przez Fundację jest zorganizowanie wystawy wybranych artystów oraz zaprezentowanie portfolio każdego z nich.

Gra w murach Akademii

Artyści: Vytenis Burokas, Elinga Garuolyte, Ona Juciute, Kęstutis Montvydas, Emile Skolevičiute, Džiugas Šukys
Kuratorzy: Deimantas Narkevičius (Vilnius Academy of Arts ), Martyna Sobczyk (MOCAK)
Czas trwania wystawy: 29.6–23.9.2018
Miejsce: Galeria Re

Na wystawie prezentujemy prace obecnych studentów i świeżych absolwentów Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie (Vilniaus dailes akademija). Eksponowane obiekty, instalacje i filmy powstały w latach 2014–2018 pod kierunkiem Deimantasa Narkevičiusa. Ich różnorodność formalna i tematyczna jest wynikiem przyjętych przez prowadzącego metod nauczania oraz sposobu pojmowania sztuki.
Deimantas Narkevičius studiował w Akademii w Wilnie na przełomie lat 80. i 90., w czasach, kiedy dokonano radykalnej zmiany dydaktycznej. Zrezygnowano wówczas z tradycyjnego realizmu i narracyjności przedstawień. Dopuszczony konceptualizm uwolnił sztukę z ograniczeń formalnych, a większość działań odbywała się poza pracowniami. Dodatkowym katalizatorem poszukiwania własnej drogi artystycznej była sytuacja polityczna.
Wracając po 20 latach do Akademii w roli wykładowcy, Narkevičius postanowił, że jego głównym celem będzie uwalnianie indywidualizmu studentów oraz wspieranie ich rozwoju. W przyjętej przez niego metodzie młodzi artyści wyznaczają sobie zadania do realizacji, które następnie konsultują z profesorem. Kierunki ich artystycznych poszukiwań są różne. Niektórzy konfrontują się z kulturowymi toposami czy mechanizmami społeczno-ekonomicznymi, inni skupiają się na samym procesie twórczym, traktując go jako pole samoobserwacji. Jedyną rzeczą narzuconą studentom przez prowadzącego jest krytyczne podejście do własnego doświadczenia i otaczającej rzeczywistości.
Wystawa jest dobrym pretekstem do analizy współczesnej sytuacji rzeźby, której możliwości medialne się znacznie rozszerzyły. Zmienił się zarówno warsztat, jak i metodologia procesu twórczego. Skutki otwarcia na nowe środki wyrazu możemy zaobserwować w prezentowanych pracach. Wyznacznikiem ich przynależności do rzeźby jako dyscypliny jest trójwymiarowość lub jej symulacja w ruchu. Pokazują jednak, że rozmycie granic między mediami może wzbogacać sztukę.

Tekst: MOCAK