For Poles, he is one of the most important artists of the country’s history. Among foreigners he is decidedly less well known. Meanwhile, there is a wealth of opportunities for getting to know him. For example numerous tourists while visiting Kraków make it a point to stop at the square located in front of the Bishop’s Palace across Franciszkańska Street. There they can look at the famous papal window from which John Paul II, and then his successors Benedict XVI and Francis spoke to youth during their pilgrimages to Poland. Passing through the eastern entryway into the courtyard one comes to the entrance to the Franciscan church. It is enough to simply enter the building, turn around, and look up. An enormous stained glass window of “God the Creator” has been located above the entryway since 1904. This amazing work demonstrates the scale of the talent of its creator – Stanisław Wyspiański, who was born and educated in Kraków, where he also created and ultimately died. November of last year marked the 110th anniversary of his death. In commemoration of the occasion the National Museum in Krakow opened an exhibition dedicated to him. It was the largest temporary exhibit in the history of the museum, and a superb opportunity to get to know Wyspiański, the total artist.
Stanisław Wyspiański lived barely 38 years. It is one of the reasons why the scale of the output he left behind seems so amazing, along with the numerous fields of art in which he became a master. He was a painter, a writer, a printer, a designer, a playwright, a scenographer, and a poet. The exhibition dedicated to his works includes 500 works coming strictly from the collection of the National Museum. Among them are beautiful pastel portraits and self-portraits, designs for stained glass, windows and painted decorative elements, as well as designs for theatrical costumes, original scripts from his plays, and furniture built according to his designs. A large area was dedicated to the design of the Doctors’ Society Building, where he created a uniform space in which the monumental stained glass corresponded to the polychromatic walls, furniture, chandeliers, curtains, and tapestries.
Łukasz Gaweł, the vice director of the museum says: – This exhibit is a unique opportunity to see Wyspiański in the wealth of his entire artistic heritage. Here, one can experience his work in two ways. The first – by looking at Wyspiański as a multi-faceted genius who expressed his exceptional talent in many spheres of art. However, there is also another perspective: Wyspiański, exploring another field of his creative activity, free of doubts and devoid of any sense of inferiority, possessed himself not only of his own, that is to say – local cultural heritage of Krakow – but approached the heritage of Poland – a country that didn’t exist in his times, and more broadly – the contemporary cultural heritage of the civilized world, from antiquity to the current time. Wyspiański remains an artist still awaiting a serious reception; a brave reader, a visionary critic who will fearlessly find in his creations a new truth, new sense.
The “Wyspiański” exhibit is open for viewing in the Main Building of the National Museum in Krakow at Al. 3 Maja 1.
Wyspiański, czyli geniusz totalny
Dla Polaków to jeden z największych artystów w historii narodu. Obcokrajowcom znany jest zdecydowanie rzadziej. Tymczasem okazji do tego by poznać nie brakuje. Na przykład bardzo wielu turystów zatrzymuje się przecież na placyku położonym przy ul. Franciszkańskiej w Krakowie, naprzeciwko Pałacu Biskupiego. Oglądają tam słynne papieskie okno, z którego Jan Paweł II, a potem jego następcy Benedykt XVI i Franciszek rozmawiali młodzieżą podczas pielgrzymek do Polski. We wschodniej pierzei placyku znajduje się wejście do kościoła franciszkanów. Wystarczy wejść do świątyni, odwrócić się i i spojrzeć w górę. Nad wejściem znajduje się od 1904 roku duży witraż „Bóg Ojciec – Stań się”. Genialny, pokazujący skalę talentu jego projektanta – Stanisława Wyspiańskiego, urodzonego, wykształconego, zmarłego i tworzącego w Krakowie. W listopadzie ubiegłego roku minęło 110 lat od jego śmierci. W związku z tym krakowskie Muzeum Narodowe otworzyło poświęconą mu wystawę – największą ekspozycję czasową w historii tego muzeum. To znakomita okazja by poznać artystę totalnego.
Stanisław Wyspiański żył zaledwie 38 lat. Dlatego skala dzieła, jakie zostawił wydaje się niewiarygodna. Podobnie jak liczba dziedzin sztuki, w których osiągnął mistrzostwo. Był malarzem, rysownikiem, grafikiem, designerem, dramaturgiem, scenografem i poetą. Poświęcona mu wystawa obejmuje 500 dzieł pochodzących wyłącznie ze zbiorów i depozytów Muzeum Narodowego. Są wśród nich przepiękne pastelowe portrety i autoportrety, projekty witraży i dekoracji malarskich, a także projekty kostiumów teatralnych i scenografii, pierwsze wydania dramatów Wyspiańskiego, meble wykonane według jego projektów. Dużo miejsca poświęcono wystrojowi Domu Towarzystwa Lekarskiego, gdzie stworzył jednorodną przestrzeń, w której monumentalny witraż współgrał z użytkową balustradą, polichromią ścian, meblami, żyrandolem, kotarami i kilimem.
– Wystawa jest rzadką okazją do zobaczenia Wyspiańskiego w całym bogactwie jego dziedzictwa. Przy czym można potraktować ten temat w dwojaki sposób. Pierwszy – to spojrzenie na Wyspiańskiego jako wszechstronnego geniusza, który swój nieprzeciętny talent realizował w wielu obszarach sztuki. Jest jednak możliwa jeszcze inna perspektywa: Wyspiański, eksplorując kolejne pola swojej twórczej aktywności, bezdyskusyjnie, bez kompleksów objął w posiadanie nie tylko własne, chciałoby się powiedzieć – lokalne, dziedzictwo kulturowe Krakowa, ale sięgnął po dziedzictwo Polski – kraju nieistniejącego w jego czasie, oraz szerzej – dziedzictwo kulturowe współczesnego mu cywilizowanego świata, od antyku po współczesność. Tak postrzegany Wyspiański staje się artystą wciąż czekającym na uważnego odbiorcę, odważnego czytelnika, krytyka-wizjonera, którzy bez strachu odnajdą w jego twórczości nowe prawdy, nowe sensy – mówi Łukasz Gaweł, wicedyrektor Muzeum Narodowego.
Wystawę „Wyspiański” można oglądać w Gmachu Główny Muzeum Narodowego w Krakowie przy al. 3 Maja 1. (b)
Für Polen ist er einer der größten Künstler in der Geschichte der Nation. Unter Ausländern ist er deutlich seltener bekannt. Es fehlt aber nicht an Gelegenheiten, um ihn kennenzulernen. Viele Touristen verweilen zum Beispiel an dem kleinen Platz, der in der Straße ul. Franciszkańska in Kraków gegenüber dem Bischof-Palast gelegen ist. Sie können dort das berühmte Papst-Fenster sehen, von dem aus sich Johannes Paul II. und anschließend seine Nachfolger Benedikt XVI. und Franziskus während ihrer Pilgerfahrten nach Polen mit der Jugend unterhalten haben. Im östlichen Teil dieses Platzes befindet sich der Eingang in die Franziskaner-Kirche. Es genügt, das Gotteshaus zu betreten, sich umzudrehen und nach oben zu schauen. Über dem Eingang befindet sich seit 1904 eine große Glasfenstermalerei „Gottvater – es geschehe“. Genial zeigt sie das Ausmaß des Talentes ihres Entwerfers, Stanisław Wyspiański, geboren, ausgebildet, künstlerisch tätig und gestorben in Krakau. Im November vorigen Jahres sind 110 Jahre seit seinem Tode vergangen. Aus diesem Anlass hat das Krakauer Nationalmuseum eine ihm gewidmete Ausstellung eröffnet – die größte temporäre Ausstellung in der Geschichte dieses Museums. Es ist eine ausgezeichnete Gelegenheit, den totalen Künstler kennenzulernen.
