„Beresteczko 1651.
Srebrne antependium z Sanktuarium Matki Boskiej Chełmskiej” –
pokaz w Pałacu Bp. Erazma Ciołka
Fragment antependium z Sanktuarium Matki Boskiej Chełmskiej, Johann Jöde, Gdańsk 1739 rok
Srebrne antependium z Sanktuarium Matki Boskiej Chełmskiej będzie można oglądać od 9 lipca w zabytkowym Pałacu Bp. Erazma Ciołka – oddziale MNK. Ozdobna zasłona jest jedyną pamiątką dawnego, barokowego wystroju chełmskiej świątyni, która do 1874 roku była katedrą unickiej diecezji obrządku wschodniego.
Pierwotna cerkiew w Chełmnie została rozebrana w XVIII w., a w jej miejsce stanęła barokowa katedra projektu włoskiego architekta Paolo Fontany. Prace budowlane zakończono w 1756 roku, a kiedy w okresie rozbiorów cerkiew greckokatolicka została zlikwidowana przez cara, chełmską katedrę przekazano prawosławnym. Architektura i wystrój świątyni został przerobiony na modłę moskiewską, zaś srebrne antependium odesłano do Orużenoj Pałaty w Moskwie, skąd wróciło dopiero w 1923 roku.
Dawna katedralna cerkiew chełmska jest miejscem, gdzie od niepamiętnych czasów czczono bizantyjską ikonę Matki Boskiej z Dzieciątkiem namalowaną w XII wieku. Matka Boska Chełmska zawdzięczała swoją sławę nie tylko licznym cudom, jakich wierni doświadczali w tamtejszym sanktuarium, ale też roli, jaką spełniła w czasie powstania Chmielnickiego. W 1651 roku król Jan Kazimierz zabrał ją ze sobą do wojennego obozu pod Beresteczkiem. Bitwa, która rozegrała się tam w dniach 28-30 czerwca należała do największych starć militarnych nowożytnej Europy. Polacy odnieśli zwycięstwo nad połączonymi wojskami Kozaków i Tatarów, a po wygranej batalii przystąpili do oblężenia nieprzyjacielskiego taboru. W dniu 10 lipca w obozie kozackim wybuchła panika. Kozacy rzucili się do ucieczki przez bagna. Wielu utopiło się, reszta została dobita. Liczbę poległych szacuje się na 30 tysięcy.
Matce Boskiej Chełmskiej powszechnie przypisywano opiekę i pomoc w zwycięstwie. Na antependium ukazano obozowy namiot, w którym wystawiono cudowną ikonę, adorowaną przez króla Jana Kazimierza.
Autorem srebrnej zasłony był gdański złotnik Johann Jöde (pracujący w latach 1707-1743). Spośród niemal 30 dzieł które przetrwały do dziś, antepedium z Chełma to jedna z najwybitniejszych prac artysty.
Dzieło sztuki można oglądać do 26 września. Serdecznie zapraszamy!
Czapski z Kurozwęk
Pawilon Józefa Czapskiego, Oddział MNK, fot. MNK
Od 10 lipca w Pawilonie Józefa Czapskiego będą prezentowane dzieła artysty z kolekcji Jolanty z Wańkowiczów markizy de Boisgelin i jej męża Gillesa markiza de Boisgelin. Prace znajdują się w zbiorach Michaela Popiela markiza de Boisgelin w Kurozwękach. Stanowią jedną z najciekawszych prywatnych kolekcji malarstwa Czapskiego na świecie.
Józef Czapski przyjaźnił się z Jolantą i Gillesem, którzy kupowali jego obrazy jednocześnie wspierając artystę. Prawdopodobnie Czapski bywał w ich rodowym zamku w Coatguelen w Pléhédel w Bretanii i to właśnie tam pod urokiem pięknego, surowego wybrzeża miały powstać liczne w kolekcji obrazy o tematyce morskiej. Po przedwczesnej śmierci Jolanty, Gilles kontynuował zainteresowania żony i kupował obrazy Czapskiego. Najwcześniejsze dzieło w kolekcji zatytułowane Zadumany fryzjer pochodzi z roku 1953, natomiast ostatnie to Klatka schodowa z 1977 roku – przedstawienie schodów wiodących do pokoju Józefa Czapskiego i wyżej, do pokoju jego siostry Marii Czapskiej w Maisons-Laffitte pod Paryżem, w siedzibie Instytutu Literackiego i „Kultury”, gdzie rodzeństwo spędziło połowę swojego życia.
Z przyjaźni i przez splot ludzkich losów powstała jedna z najciekawszych prywatnych kolekcji malarstwa Czapskiego na świecie, a po kolekcji Barbary i Richarda Aeschlimannów z Chexbres w Szwajcarii, również największa. To w niej znajdują się jedne z najsłynniejszych obrazów Józefa Czapskiego: Autoportret z żarówką (1958 rok), Piesek w zielonym płaszczyku (Cierpliwy piesek) (1971 rok) czy Żółte stoliki i popielniczka (1957 rok). Na wystawie zaprezentujemy niemal 30 prac malarza: obrazy olejne i akwarele. Pokażemy również korespondujące z tematem dzienniki Czapskiego z Archiwum Józefa i Marii Czapskich. Z kolei ze zbiorów Michaela Popiela z Kurozwęk – rzadkie książki, zdjęcia, listy, ręcznie robiony kalendarz, a także sygnet rodowy.
Wystawa będzie otwarta do 13 marca 2022 roku. Zapraszamy!
Finisaż wystawy Kotsisa
Aleksander Kotsis, Targ w Nowym Targu, przed rokiem 1860, fot. Pracownia MNK
11 lipca pożegnamy się z wystawą „Aleksander Kotsis (1836-1877). Odcienie realizmu” prezentowaną w Kamienicy Szołayskich, ale jest to również okazja, aby wziąć udział w oprowadzaniu po mieszczącej się na dwóch piętrach ekspozycji. To ostatni tydzień, aby przyjrzeć się twórczości wybitnego artysty.
Kotsis – rówieśnik Jana Matejki i Artura Grottgera, jeden z najważniejszych przedstawicieli polskiego malarstwa realistycznego – urodził się w podkrakowskim Ludwinowie i mieszkał w Podgórzu. Uczył się w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych i wiedeńskiej Akademie der bildenden Künste. Podróżował do Monachium, Paryża, Brukseli, jeździł w Alpy i Tatry. Jego dzieła prezentowane były między innymi w wiedeńskim Künstlerhausie, na wystawach organizowanych przez Oesterreichischer Kunstverein i na wiedeńskiej Wystawie Światowej w 1873 roku, gdzie jego obraz Pisklęta został nagrodzony złotym medalem. Podczas pobytu w Monachium w latach 1874-75 ujawniła się choroba Kotsisa, określana jako zmiękczenie (rozmiękczenie) mózgu: postępujący paraliż, utrata zdolności czytania i pisania, bełkotliwa mowa, brak komunikowania się z otoczeniem. Prawdopodobnie były to skutki syfilisu. Po powrocie do Podgórza Matejko zaproponował Kotsisowi stanowisko profesora w Szkole Sztuk Pięknych, lecz do tego nie doszło, choroba uniemożliwiła te plany. Kotsis zmarł w wieku 41 lat. W jego pracowni odkryto „ogromną liczbę płócien”, w tym wiele nieskończonych: ok. 359 obrazów i szkiców olejnych, teki oraz albumy z rysunkami. Wystawa Kotsisa jest pierwszą od 1959 roku tak dużą monografią jednego z najważniejszych malarzy polskich połowy XIX wieku.
W ramach finisażu w dniu 11 lipca o godzinie 11.30 odbędzie się oprowadzanie po wystawie. Wstęp w ramach biletu na wystawę. W związku z ograniczoną liczbą miejsc konieczna jest rezerwacja: Centrum Informacji i Rezerwacji MNK – rezerwacja@mnk.pl lub 12 433 57 44 (w godz. 9.00-16.00 w dni powszednie). W przypadku niewykupienia biletu do 15 minut przez wydarzeniem rezerwacja zostanie anulowana.
Godziny otwarcia oddziałów MNK:
Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach
Wtorek: 10.00 – 19.00
Środa – czwartek: 10.00 – 18.00
Piątek – sobota: 10.00 – 19.00
Niedziela: 10.00 – 18.00
przerwy techniczne w każdy dzień: 12.00 – 12.30
Pokaz konserwatorski „Odzyskane dzieło Maksymiliana Gierymskiego”
Gmach Główny MNK
Wtorek: 10.00 – 19.00
Środa – czwartek: 10.00 – 18.00
Piątek – sobota: 10.00 – 19.00
Niedziela: 10.00 – 18.00
przerwa techniczna w każdy dzień: 12.00 – 12.30
Wystawa „Polskie style narodowe 1890-1918”, pokaz rzeźby Przyjaciele Magdaleny Abakanowicz
Pałac Emeryka Hutten-Czapskiego
Wtorek: 10.00 – 17.00
Środa – piątek: 10.00 – 16.00
Sobota: 10.00 – 17.00
Niedziela: 10.00 – 16.00
przerwa techniczna w każdy dzień: 12.00 – 12.30
Wystawy: „Gdzie Rzym, gdzie Krym… Mennictwo Złotej Ordy i Chanatu Krymskiego”, „Disce puer. Podręczniki, encyklopedia i dzieła naukowe”
Pawilon Józefa Czapskiego
Wtorek: 10.00 – 17.00
Środa – piątek: 10.00 – 16.00
Sobota: 10.00 – 17.00
Niedziela: 10.00 – 16.00
przerwa techniczna w każdy dzień: 12.00 – 12.30
Wystawa „Czapski z Kurozwęk. Malarstwo Józefa Czapskiego z kolekcji Jolanty z Wańkowiczów markizy de Boisgelin i Gilles’a markiza de Boisgelin w zbiorach Michaela Popiela markiza de Boisgelin w Kurozwękach”
Dom Józefa Mehoffera
Wtorek: 10.00 – 17.00
Środa – piątek: 10.00 – 16.00
Sobota: 10.00 – 17.00
Niedziela: 10.00 – 16.00
przerwa techniczna w każdy dzień: 12.00 – 12.30
Kamienica Szołayskich
Wtorek: 10.00 – 19.00
Środa – czwartek: 10.00 – 18.00
Piątek – sobota: 10.00 – 19.00
Niedziela: 10.00 – 18.00
przerwy techniczne w każdy dzień: 12.00 – 12.30
Wystawa czasowa: „Aleksander Kotsis. Odcienie realizmu”, „W dzieciństwie jest się zawsze”, pokaz fotografii uczniów Szkoły Podstawowej nr 25 im. Tadeusza Kościuszki „Interpretacje twórczości Aleksandra Kotsisa”
Muzeum K. Szymanowskiego „Atma” w Zakopanem
Wtorek: 10.00 – 17.00
Środa – piątek: 10.00 – 16.00
Sobota: 10.00 – 17.00
Niedziela: 10.00 – 16.00
przerwa techniczna w każdy dzień: 12.00 – 12.30
Wystawa czasowa: „Leon Wyczółkowski. Z Tatrami w tle”
Dom Jana Matejki
Wtorek: 10.00 – 17.00
Środa – piątek: 10.00 – 16.00
Sobota: 10.00 – 17.00
Niedziela: 10.00 – 16.00
przerwa techniczna w każdy dzień: 12.00 – 12.30
Pałac Biskupa Erazma Ciołka
Wtorek: 10.00 – 19.00
Środa – czwartek: 10.00 – 18.00
Piątek – sobota: 10.00 – 19.00
Niedziela: 10.00 – 18.00
przerwa techniczna w każdy dzień: 12.00 – 12.30
Wystawa „OdNOWA. Z magazynu do galerii – metamorfozy wybranych portretów z Pałacu Biskupa Erazma Ciołka”, pokaz „Beresteczko 1651. Srebrne antependium z Sanktuarium Matki Boskiej Chełmskiej”
Dawny hotel Cracovia
Czwartek – sobota: 10.00 – 17.00
Niedziela: 10.00 – 16.00
przerwa techniczna w każdy dzień: 12.00 – 12.30
Wystawa: „Architektura muzyką przestrzeni”
Muzeum Książąt Czartoryskich
Wtorek: 10.00 – 19.00
Środa – czwartek: 10.00 – 18.00
Piątek – sobota: 10.00 – 19.00
Niedziela: 10.00 – 18.00
przerwy techniczne w każdy dzień: 12.00 – 12.30
Wystawy: „Portrety królewskie – Wazowie”, „Z książęcej kolekcji. Skarby Biblioteki Czartoryskich”
Arsenał Muzeum Książąt Czartoryskich
Wtorek: 10.00 – 19.00
Środa – czwartek: 10.00 – 18.00
Piątek – sobota: 10.00 – 19.00
Niedziela: 10.00 – 18.00
przerwy techniczne w każdy dzień: 12.00 – 12.30
EUROPEUM
Oddział czasowo zamknięty.
