Kraków’s Contribution to the Memory of the World

0

angielski

 A treatise by Andrzej Frycz-Modrzewski entitled Commentariorum de Republica emendanda, libri quinque (Five Books of Commentaries on the Improvement of the Commonwealth), which was published 1551, is stored in a vault of the Jagiellonian Library and is part of the second largest collection of such texts in Poland. What is considered one of the most significant works in the history of Poland has just been added to the Polish National Register of the UNESCO Memory of the World Programme. Indeed, Polish documentary heritage has 14 entries on the Register and some of these historic documents are in the museums and libraries of Kraków.
Andrzej Frycz-Modrzewski (b.1503) studied at the Kraków Academy during its heyday as well as in Wittenberg. The former institution still exists, although today it known as the Jagiellonian University. Although Frycz-Modrzewski was a Catholic priest, he had close relations with the Arians, the most radical faction of Polish Protestantism. Frycz-Modrzewski was at one time a secretary to King Sigismund the Old (Zygmunt Stary), but he has gone down in history primarily as a political writer.
His dissertation On the Improvement of the Commonwealth consisted of five books in which he analysed different aspects of life in the then Polish State. Two of them were never published as a result of the Church’s opposition and censorship – one related to the Church itself and the other to how the young should be brought up. In his work, he expressed extremely revolutionary views for the time. He demanded, for instance, equality before the law for all and equal rights for peasants, townspeople and the nobility, which was by no means a commonly held view across the known world. He also spoke out strongly against wars of annexation. Even today, his treatise is regarded as an unique example of thoughts about both the state and the civic rights within it – as such it has now been given its rightful status as a priceless work within Poland’s literary canon and has thus been added to the Register of the UNESCO Memory of the World Programme.
This programme itself was started in 1992 and is designed to ensure the long-term protection of documentary heritage as well as universal access to the documents. This in turn led to the International Register of Memory of the World being launched in 1997 and since then it has been constantly expanded. So far, out of the 350 entries there are 14 representatives from the Polish documentary heritage. Poland’s historic Constitution of May 3rd, 1791, the first such document in Europe and the second Basic Law document in the world, is listed first in the National Register. Other Polish contributions include the incorporation charter of Kraków from 1257, which is in the Kraków National Archives, and Banderia Prutenorum from 1448 – a book written by Jan Długosz, that contains images of the 56 flags captured by the Polish-Lithuanian forces during the battle against the Teutonic Knights at Tannenberg (now Grunwald) in 1410, which can be found in the Jagiellonian Library. A further document is A Description of Bochnia and Wieliczka Salt Mines of 1518, which describes what was then one of the largest companies in the world and is currently stored in the library of the Polish Academy of Sciences in Kraków,.
Now the work of Andrzej Frycz-Modrzewski is another item on the Polish Register of the UNESCO Memory of the World Programme. It is possible to see the treatise on the website of the Jagiellonian Digital Library. (b)

polski
Krakowski wkład w Pamięć Świata

W skarbcu Biblioteki Jagiellońskiej, drugiej co do wielkości zbiorów książnicy w Polsce, przechowywany jest traktat Andrzej Frycza Modrzewskiego Commentariorum de Rep. emendanda, libri quinque (O poprawie Rzeczpospolitej) wydany w 1551 roku. To jedno z najważniejszych dzieł w historii naszego kraju trafiło właśnie na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata. Polskie dziedzictwo dokumentuje tam 14 wpisów, a kilka z nich dotyczy skarbów przechowywanych w muzeach i bibliotekach Krakowa.
Andrzej Frycz-Modrzewski urodził się w 1503 roku. Studiował w przeżywającej wtedy swój najlepszy okres Akademii Krakowskiej, dzisiaj znanej w świecie jako Uniwersytet Jagielloński i Wittenberdze. Był księdzem katolickim, który jednak pod koniec roku zbliżył się do arian, czyli najbardziej radykalnego odłamu polskiego protestantyzmu. Był między innymi sekretarzem króla Zygmunta Starego. W historii pozostał przede wszystkim jako pisarz polityczny.
Jego rozprawa O poprawie Rzeczpospolitej, składała się z pięciu ksiąg będących analizą różnych aspektów życia ówczesnego państwa polskiego. Dwie z nich, o Kościele i wychowaniu, nie ukazały się w wyniku sprzeciwu kościelnej cenzury. W swej pracy zawarł rewolucyjne jak na swoje czasy poglądy. Domagał się, co było pionierskie w skali świata, np. ustanowienia równości wobec prawa wszystkich ludzi, zrównania praw chłopstwa i mieszczaństwa ze szlachtą. Opowiadał się stanowczo przeciwko wojnom zaborczym. Jego traktat do dzisiaj jest wzorem myślenia o państwie, prawach obywateli, a w polskim piśmiennictwie ma status pracy bezcennej. Dlatego trafił na listę UNESCO Pamięć Świata.
Ten program istnieje od 1992 roku i służy zapewnieniu długotrwałej ochrony dziedzictwa dokumentacyjnego oraz umożliwieniu możliwie szerokie dostępu do niego. Międzynarodowa Lista Pamięci tworzona jest od 1997 roku. Dotąd umieszczono na niej 350 wpisów, z czego 14 reprezentuje polskie dziedzictwo. Na pierwszym miejscu polskiej listy umieszczono Konstytucję 3 maja z 1791 r., pierwszą w Europie, a drugą w świecie ustawę zasadniczą. Na kolejnych miejscach znalazły się m.in. akt lokacyjny Krakowa z 1257 roku przechowywany w krakowskim Archiwum Narodowym, „Banderia Prutenorum” z 1448 roku – przechowywana w Bibliotece Jagiellońskiej księga autorstwa Jana Długosza z wizerunkami 56 chorągwi zdobytych przez wojska polskie i litewskie w wielkiej, zwycięskiej bitwie z Zakonem Krzyżackim (Grunwald, 1410 r.), „Opis żup bocheńskich i wielickich z 1518 r.” – przechowywany w bibliotece Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie opis jednego z największych ówczesnych przedsiębiorstw na świecie.
Dzieło Andrzeja Frycza-Modrzewskiego stanowi kolejną pozycję na polskiej liście UNESCO Pamięć Świata. Można się mu przyjrzeć w internecie, a dokładniej na stronie Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej.

niemiecki

In der Schatzkammer der Jagiellonen-Bibliothek, der zweitgrößten Büchersammlung in Polen, wird die Abhandlung von Andrzej Frycz Modrzewski Commentariorum de Rep. emendanda libri quinque (Über die Verbesserung der Republik) aufbewahrt, die im Jahre 1551 herausgegeben wurde. Als eines der wichtigsten Werke in der Geschichte unseres Landes kam dieses gerade auf die polnische Liste des Programms des UNESCO-Weltdokumentenerbes. Das polnische Erbe wird dort durch 14 Einträge dokumentiert, und einige davon betreffen Schätze, die in Museen und Bibliotheken Krakaus aufbewahrt werden.








PLACES WORTH YOUR TIME