If every free moment is spent in the Tatras, what might be dreamt of while living in a block of flats in, for example, Warsaw`s Ursynów district?
A flat on the sixth floor with an area of about 33 square meters that overlooks other public housing. Books about mountains on all the shelves. Small paintings on glass on the walls. So, if when walking around Zakopane a stylish wooden villa in a neglected garden is seen, and, moreover, happens to be for sale, this is the moment when the project ‘Moving to Zakopane’ begins. By 1998, the project has been completed successfully.
Edmarowo is a house dating back to 1925 that once belonged to Edmund and Maria Strążyski, close friends of Witkacy. Our neighbours are highlanders who have lived here for generations. Our relations with them work well, the garden has started to look less overgrown, but without overdoing it. We buy milk and eggs from Helena, vegetables and fruit are supplied by Andrzej, who brings them from somewhere near Nowy Sącz. In the summer, we go to the mountains two or three times a week, in the winter we put on cross-country skis and explore the ‘massif’ of Bachledzki Wierch, which is almost right behind the house. In a word – we feel we are living at last! We both have freelance jobs, as a journalist and a restorer, so we do not miss Warsaw.
A few years pass and the idyllic story ends. Apartment buildings which hide the sunsets over Bachledzki Wierch from us are built in the meadow next to Edmarowo. There are more and more such blocks in Zakopane. Unfortunately, developers buy land from the highlanders and construct buildings which have nothing in common with the traditional, highland architecture. This means there are fewer and fewer wooden houses, less and less greenery. Also not all highlanders prove to be as friendly as our neighbours. And Zakopane has become a characterless town focused on primitive entertainment for the masses.
So do we regret that we left Warsaw for Zakopane? Despite everything, no. We still have the morning walks with the dog and the breath-taking views of the Tatra Mountains at any time of the year. We have friends, who like us live in old wooden houses with interesting histories. There is the Tatra Museum, a place where the past is protected, but where it is also possible to engage in a dialogue with the present.
However, the most significant factor is the Tatras. They have always been our dream. The only alpine mountains in Poland have a fascinating history and have provided inspiration for many poets, painters and composers – additionally their habitats allow unique animals and plants to survive. It is thanks to the Tatras that Zakopane enjoys its unmatched popularity. The Tatra Mountains help us come to terms with Zakopane. (E. Matuszewska)

Zakopane – spełnione marzenie?

Jeśli każdą wolna chwilę spędza się w Tatrach, o czym można marzyć, mieszkając w bloku na warszawskim Ursynowie?
Mieszkanie na szóstym piętrze, o powierzchni około 33 metrów kwadratowych, z widokiem na blokowiska. Na półkach przeważa literatura górska, na ścianach wiszą obrazki na szkle malowane. Więc kiedy podczas jednego ze spacerów po Zakopanem widzimy stylową, drewnianą willę w zapuszczonym ogrodzie, zaś od znajomych dowiadujemy się, że jest ona na sprzedaż, zaczyna się akcja „Przenosimy się do Zakopanego”, w roku 1998 zakończona sukcesem.
Edmarowo, dom z 1925 roku, po Edmundzie i Marii Strążyskich, bliskich przyjaciołach Witkacego. Naszymi sąsiadami są górale, mieszkający tu od pokoleń. Relacje z nimi układają się dobrze, ogród powoli, acz nie za bardzo, cywilizujemy. Mleko i jajka kupujemy od pani Heleny, warzywa i owoce przywozi pan Andrzej spod Nowego Sącza. W góry latem idziemy dwa, trzy razy w tygodniu, zimą na biegówkach przemierzamy „masyw” Bachledzkiego Wierchu, który mamy niemal tuż za domem. Jednym słowem – nareszcie żyjemy! Oboje uprawiamy wolne zawody (dziennikarka i konserwator zabytków), więc nie tęsknimy za Warszawą.
Mija jednak parę lat i sielanka kończy się. Na łące obok Edmarowa powstają apartamentowce, zasłaniające nam zachody słońca nad Bachledzkim Wierchem. Jest ich zresztą coraz więcej w Zakopanem, deweloperzy wykupują od górali ziemię i budują osiedla dla przyjezdnych, nie mające nic wspólnego z tradycyjnym, góralskim budownictwem. Coraz mniej drewnianych domów, coraz mniej zieleni, nie wszyscy górale okazują się tak życzliwi i przyjaźni jak nasi sąsiedzi. Zakopane zaś staje się miastem bez charakteru, nastawionym na prymitywną rozrywkę dla mas.
Czy więc żałujemy, że zamieniliśmy Warszawę na Zakopane? Mimo wszystko – nie. Poranne spacery z psem i widoki na Tatry, o każdej porze roku zapierające dech z zachwytu. Przyjaciele, mieszkający tak jak my, w starych, drewnianych domach, mających ciekawą historię. Muzeum Tatrzańskie– miejsce chroniące przeszłość, ale też podejmujące dialog ze współczesnością.
Najważniejsze są jednak Tatry. To one były naszym marzeniem i wciąż nim są. Jedyne góry typu alpejskiego w Polsce, z fascynującą historią, natchnienie poetów, malarzy, kompozytorów, siedlisko unikalnych zwierząt i roślin. To dzięki nim Zakopane cieszy się niesłabnącą popularnością. A nas Tatry godzą z Zakopanem.