30 stycznia 2020 r., godz. 18.00, Międzynarodowe Centrum Kultury, Rynek Główny 25.
Międzynarodowe Centrum Kultury zaprasza na spotkanie z Krzysztofem Czyżewskim, praktykiem idei, pisarzem, tłumaczem, redaktorem, reżyserem, autorem książki W stronę Xenopolis wydanej właśnie przez Wydawnictwo MCK.
Najobszerniejszy jak dotąd wybór twórczości eseistycznej Krzysztofa Czyżewskiego umiejscawia Europę Środkową w samym środku najważniejszych dla współczesnego świata pytań i problemów: kryzysu wspólnotowości, pogłębiających się podziałów i coraz ostrzejszych wojen kulturowych. Dla współtwórcy Ośrodka „Pogranicze” Europa Środkowa nie jest tylko geopolityką i nie ma – jak chciał Peter Handke – znaczenia „wyłącznie meteorologicznego”. Jawi się bardziej jako etos i postawa, która wykorzenieniu przeciwstawia przynależność, kompleksowi prowincjonalizmu – siłę prowincji, a ostro zarysowanym granicom – przestrzeń przenikania i współistnienia.
Czyżewski zawzięcie poszukuje żywej i wychylonej ku przyszłości, scalającej narracji, zdolnej stworzyć przeciwwagę narodowych mitów, tak silnie określających naszą rzeczywistość w ostatnich dwóch stuleciach. W leksykonie najważniejszych dla niego pojęć znajdują się zapomniane słowa, takie jak „agora”, „pogranicze”, „obcowanie”, „tkanka łączna” czy magiczny „neimar” – budowniczy mostów.
W swoich eseistycznych peregrynacjach podąża po mapie wyznaczonej przez outsiderów, wygnańców i kontestatorów, wędrownych artystów czy niesfornych intelektualistów, dla których Europa pozostawała i pozostaje ciągle niezrealizowanym w pełni projektem. Często przywołuje Mickiewicza, Vincenza, Rotha, Stempowskiego, Giedroycia, Kołakowskiego, Tischnera, Barańczaka, Venclovę, a nade wszystko Miłosza, którego jest wyjątkowym i wnikliwym czytelnikiem.
Gorzkie refleksje, jakie wyciąga z historii XIX i XX wieku, nie pozwalają mu być niewinnym flâneurem zachwyconym urokami Nowego Jorku, Berlina czy Wiednia. Częściej zabiera czytelnika w podróż po europejskich peryferiach: do rumuńskiej Timisoary, kawiarni w siedmiogrodzkim Sybinie, do Czerniowiec – miasta „tańczącego na wzgórzach” na rubieżach dawnej monarchii habsburskiej, Wilna czy Krasnogrudy i Sejn, z którymi związał swoje życie.
Uwaga ciągnie go też w rejon europejskiego „epicentrum burz”. – do Kosowa i Bośni, które opisuje tuż po tragicznym konflikcie na początku lat 90. ubiegłego wieku. W pełniejszym zrozumieniu historii tych miejsc, gdzie „nikt nie może mieć racji i nikt nie może być jej pozbawiony”, pomagają mu Rebeca West, Edith Durhan, Ivo Andrić, Danilo Kiš, Maria Todorova, Robert Kaplan, Drago Jančar czy Roger Cohen.
Książka ukazała się jako 14. tom serii Biblioteka Europy Środka pod redakcją prof. Jacka Purchli.
Krzysztof Czyżewski – praktyk idei, pisarz, tłumacz, redaktor, reżyser i wykładowca uniwersytecki. Współtwórca Fundacji „Pogranicze” i Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach. Wraz z zespołem „Pogranicza” powołał do istnienia Międzynarodowe Centrum Dialogu im. Czesława Miłosza w Krasnogrudzie. Inicjator programów dialogu międzykulturowego w Europie Środkowo-Wschodniej, na Kaukazie, w Azji Środkowej, Indonezji, Bhutanie, Afryce Północnej, Bliskim Wschodzie, Stanach Zjednoczonych i innych pograniczach świata. Wykładowca wielu uniwersytetów w Europie, Azji i USA; profesor Uniwersytetu Bolońskiego i Rutgers University. Autor książek, między innymi: Ścieżka pogranicza (2001), Linia powrotu. Zapiski z pogranicza (2008), Miłosz. Tkanka łączna (2014), Małe centrum świata. Zapiski praktyka idei (2017), Żegaryszki (2018). Współautor między innymi: Podręcznika dialogu. Tożsamość i zaufanie (2012), Miłosz – Dialog – Pogranicze (2012), Krasnogrudzkiego mostu. Niezbędnik budowniczego (2016). Reżyser opowieści teatralnych „Pogranicza”, w tym ostatnio: Trzy kobiety. Metamorfozy mitu Medei u Owidiusza i Picassa oraz Misterium Mostu. Przez Jerzego Giedroycia uhonorowany nagrodą „Małego Berła Kultury Polskiej”. W 2014 roku otrzymał Nagrodę Dana Davida, a w 2018 – wraz z zespołem „Pogranicza” – Europejską Nagrodę Kultury im. Księżniczki Małgorzaty wręczoną
w Amsterdamie.
