„Zakopiańskie malarstwo na szkle. Zdzisław Walczak, Marta Walczak-Stasiowska” to pierwszy z serii albumów poświęconych tej wyjątkowej dziedzinie sztuki ludowej Zakopanego i Podhala. Podczas wczorajszego „Wieczoru w Czerwonym Dworze” – pierwszego po całkowitej modernizacji zabytkowej willi – odbyła się promocja albumu połączona ze spotkaniem, w którym udział wzięły artystka ludowa Marta Walczak-Stasiowska oraz dr Magdalena Kwiecińska i Anna Kozak z Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego. Gospodarzem wieczoru była dr Małgorzata Wnuk. Spotkaniu towarzyszył również występ młodzieżowej kapeli góralskiej „9 siył”.
Począwszy od września „Wieczory w Czerwonym Dworze” odbywać się będą w każdy pierwszy poniedziałek miesiąca. Spotkania mają na celu przypomnienie znamienitych postaci Zakopiańczyków oraz osób związanych z naszym miastem i Podhalem, a także popularyzację Zakopanego w różnych aspektach historii i kultury. Tematem wczorajszego „Wieczoru” stało się wspomniane malarstwo na szkle i działalność wydawnicza Czerwonego Dworu. Wydawnictwa albumowe z serii „Zakopiańskie malarstwo na szkle” rozpoczyna album poświęcony Zdzisławowi Walczakowi i jego córce Marcie Walczak-Stasiowskiej.
Marta Walczak-Stasiowska malowała już jako dziecko, a na poważnie malarstwem na szkle zajęła się w 2000 roku. Jej obrazy mają tradycyjną formę. Malowane często na czarnym tle, z tradycyjnymi motywami i czytelną jednoznaczną kolorystyką. Ulubionym motywem jest Matka Boska w tradycyjnych przedstawieniach oraz wersjach autorskich. Artystka maluje również anioły, postacie świętych, scenki rodzajowe. Żaden z twórców zakopiańskich nie ma tak charakterystycznego stylu malowania, który w pewnym stopniu jest kontynuacją malarstwa ojca. Sama artystka przyznała podczas spotkania, że dopiero podczas pracy nad albumem zdała sobie sprawę, jak wiele obrazów liczy jej dotychczasowy dorobek.
„Jestem zaskoczona efektem i mam nadzieję, że mój tata bardzo by się z tego cieszył. Czerwony Dwór to było przedszkole, do którego kiedyś chodziłam. Gdybyś ktoś mi powiedział, że będzie tu taki piękny budynek i że będę w nim opowiadać o albumie, którego częścią jestem, oczywiście bym nie uwierzyła.”- powiedziała Marta Walczak Stasiowska.
Zdzisław Walczak, który zmarł w 2001 roku pracował w Zakopiańskich Zakładach Wzorcowych „Cepelia”, zajmując się zdobnictwem w drewnie. W wolnych chwilach rysował z natury i stopniowo opanowywał różne techniki malarskie. Obrazy na szkle tworzył od 1968 roku. W jego dziełach podziwiać można urodę tatrzańskiego pejzażu, zabytkowych pasterskich szałasów i drewnianych kościółków. Najbogatszym cyklem jego twórczości jest ten związany z Janosikiem, liczący aż kilkadziesiąt scen. Do swoich obrazów wprowadzał także nietradycyjne treści, tworząc całe cykle poświęcone regionalnym zwyczajom, obrzędom, a także legendarnym postaciom Zakopanego.
W albumowej serii „Zakopiańskie malarstwo na szkle” prezentowane będą dzieła ze zbiorów rodzinnych i kolekcji prywatnych, które nie są zazwyczaj dostępne dla przeciętnego odbiorcy. W kolejnych latach ukazywać się będą albumy poświęcone innym twórcom zakopiańskim malującym tą trudną i ciekawą techniką.
Organizatorami „Wieczorów w Czerwonym Dworze” są Burmistrz Miasta Zakopane Leszek Dorula i Zakopiańskie Centrum Kultury.
Powstanie albumu dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Kinga Dyndowicz, Zakopiańskie Centrum Kultury 03.09.2018
MARTA WALCZAK-STASIOWSKA
Urodzona w Zakopanem jest córką Zofii Walczak zd. Zych (zdobywczyni brązowego medalu za śpiew solowy na Międzynarodowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Moskwie w 1957 r.) i Zdzisława Walczaka, artysty ludowego i laureata nagrody im. Oskara Kolberga. Malowała już jako dziecko, a na poważnie malarstwem na szkle zajęła się w 2000 roku. Zawodowo pracuje jako pielęgniarka oddziałowa na oddziale neonatologicznym w zakopiańskim szpitalu. Przez pewien czas prowadziła w domu rodzinę zastępczą dla pozostawionych noworodków. Dzięki jednemu z nich wróciła do malarstwa. Czuwanie przy włączonym świetle było łatwiejsze gdy nocne godziny wypełniało malowanie. Oprócz malarstwa na szkle zajmuje się fotografią i hafciarstwem.
Jej obrazy na szkle mają tradycyjną formę. Malowane często na czarnym tle, z tradycyjnymi motywami i czytelną jednoznaczną kolorystyką, są uznawane za „najbardziej góralskie” spośród aktualnie malowanych na Podhalu. Ulubionym motywem jest Matka Boska w znanych tradycyjnych przedstawieniach oraz wersjach autorskich. Marta Walczak-Stasiowska maluje również anioły, postacie świętych, scenki rodzajowe. Barwne postaci zbójników, pasterek i muzykantów tworzą baśniowy świat pełen radości i ciepła. Żaden z twórców zakopiańskich nie ma tak charakterystycznego stylu malowania, który w pewnym stopniu jest kontynuacją malarstwa ojca. Przez znawców uznawana jest za najbardziej tradycyjnie malującą artystkę Podhala.
Marta Walczak Stasiowska może pochwalić się wieloma nagrodami i wyróżnieniami. Swe prace prezentowała na 26 wystawach indywidualnych w kraju i zagranicą oraz 92 wystawach zbiorowych. Prace artystki znajdują się w Austrii, Bułgarii, Francji, Finlandii, Niemczech, RPA, Szwecji, USA, Wielkiej Brytanii oraz we Włoszech, na Słowacji i na Węgrzech. Jej obrazy posiadają w swej kolekcji Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze, Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Muzeum Miejskie w Tychach i Muzeum Śląskie w Katowicach. Artystka bardzo często prowadzi warsztaty z dziećmi, młodzieżą i osobami dorosłymi oraz angażuje się w działalność charytatywną; zwłaszcza na rzecz najmłodszych.
ZDZISŁAW WALCZAK (1926-2001)
Urodził się w Zakopanem, pochodził z rodu Gąsieniców. Pracował w Zakopiańskich Zakładach Wzorcowych „Cepelia”, zajmując się zdobnictwem w drewnie. W wolnych chwilach rysował z natury i stopniowo opanowywał różne techniki malarskie. Obrazy na szkle tworzył od 1968 roku. Artysta wypracował bardzo charakterystyczną kreskę, która wedle Aleksandra Błachowskiego w zależności od tematu bywa spokojna i lapidarna, bądź dynamiczna, a czasem wręcz zbliżona do groteski czy karykatury.
Na jego obrazach podziwiać można urodę tatrzańskiego pejzażu, zabytkowych pasterskich szałasów i drewnianych kościółków. Najbogatszym cyklem jego twórczości jest ten związany z Janosikiem, liczący kilkadziesiąt scen. Do swoich obrazów wprowadzał także nietradycyjne treści, tworząc całe cykle poświęcone regionalnym zwyczajom, obrzędom, a także legendarnym postaciom Zakopanego, wśród których znaleźli się m.in. Sabała, Witkacy, Makuszyński czy Szymanowski oraz słynni góralscy przewodnicy i ratownicy. Sięgał również po wątki związane z narodową mitologią i historią. W tradycyjnych przedstawieniach sakralnych wprowadzał nowe rozwiązania stylowe, a nawet nowe formy ikonograficzne. Świętych Pańskich często malował z poczuciem humoru, a Madonny ubrane były w góralskie spódnice i nosiły wiele swojskich cech.
Laureat licznych nagród, wśród nich cenionej przez siebie Nagrody Artystycznej dla Twórców Ludowych im. Jana Płocka (1983) oraz nagrody im. Oskara Kolberga (1987).
Prace Zdzisława Walczaka znajdują się w zbiorach muzeów etnograficznych w Toruniu, Warszawie, Łodzi, Krakowie oraz w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem i Muzeum Śląskim w Katowicach, a także w byłej pracowni malarza. Około dwóch tysięcy obrazów artysty znajduje się u prywatnych właścicieli, w kraju i zagranicą.
Artysta pochowany jest na Pęksowym Brzyzku.
