Cała nadzieja w literaturze – startuje wiosenna edycja Szkoły czytania Krakowa Miasta Literatury UNESCO w Pałacu Potockich

 

Kiedy interpretacja staje się manipulacją a informacja zamienia w propagandę? Czym się różni konstruktywna krytyka od nieuzasadnionego hejtu? Jak w tekście odróżnić opinię od faktu a prawdę od kłamstwa? Uważne czytanie to dziś jedna z ważniejszych kompetencji pozwalających lepiej odnaleźć się w świecie informacyjnych baniek. 

 

Rusza kolejna edycja Szkoły czytania Krakowa Miasta Literatury UNESCO w Pałacu Potockich przy Rynku Głównym 20 przeznaczona dla uczniów szkół średnich. Specjalne zajęcia z interpretacji tekstów literackich poprowadzą m.in. nagrodzona Paszportem „Polityki” reportażystka Małgorzata Rejmer, tłumacz, poeta, laureat Nagrody im. Wisławy Szymborskiej – Jakub Kornhauser, literaturoznawca Michał Rusinek, krytyczka literacka Justyna Sobolewska. Na zgłoszenie od szkół czekamy do 8 kwietnia 2022 roku.

 

Wiodącym tematem wiosennej edycji Szkoły czytania KMLU będzie polska i zagraniczna literatura najnowsza. Podczas zajęć będą analizowane m.in. utwory prozatorskie ukraińskiego pisarza Serhija Żadana, reportaże wojenne białoruskiej noblistki Swietłany Aleksijewicz,  nowele izraelskiego pisarza Etgara Kereta czy fragmenty prozy laureatki Nagrody Literackiej Gdynia i Nagrody Conrada – Doroty Kotas. Projekt będzie realizowany jako cykl warsztatów literackich przeznaczonych dla uczniów szkół średnich (liceum, technikum, szkoły branżowe).

 

„Szkoła czytania KMLU to projekt, który organizujemy z przekonaniem, że uważne czytanie pozwala dziś lepiej stawiać czoła niełatwym wyzwaniom współczesnego świata, mobilizuje do solidarności i wzajemnej troski, oswaja inność. Wierzymy, że samodzielna lektura nie musi kojarzyć się ze żmudnym szkolnym obowiązkiem, ale może stać się ważnym elementem samorozwoju dla młodych ludzi” – podkreśla Urszula Chwalba, kierownicza Działu Literackiego KBF, który organizuje projekt w ramach programu Kraków Miasto Literatury UNESCO.

 

Zajęcia odbędą się w Pałacu Potockich – nowym kulturalno-literackim centrum w samym sercu Krakowa przy Rynku Głównym 20. W tej wyjątkowej przestrzeni nieszablonowe lekcje czytania prowadzą pisarze i pisarki, tłumacze i tłumaczki, dziennikarze i dziennikarki, oraz literaturoznawcy i literaturoznawczynie. Bogaty program współtworzony przez wyselekcjonowane grono prowadzących gwarantuje wielość ujęć prezentowanych tematów oraz wysoki poziom merytoryczny. 

 

Bezpłatne zajęcia dla uczniów i nauczycieli odbędą się od połowy kwietnia do końca czerwca 2022 roku. Poprowadzą je: Anna Cieplak, Olga Drenda, Jerzy Franczak, Magda Heydel, Grzegorz Jankowicz, Jakub Kornhauser, Michał Koza, Elżbieta Łapczyńska, Michał Nogaś, Mateusz Pakuła, , Małgorzata Rejmer, Michał Rusinek, Justyna Sobolewska i Monika Świerkosz. Szkoły zainteresowane udziałem w projekcie prosimy o kontakt mailowy: szkolaczytania@kbf.krakow.pl. Liczba miejsc ograniczona.

 

Wykładowcy i wykładowczynie Szkoły czytania Krakowa Miasta Literatury UNESCO

 

Anna Cieplak – jedna z najbardziej wyrazistych pisarek młodego pokolenia. Animatorka kultury, działaczka społeczna. Debiutowała książką Ma być czysto, za którą otrzymała Nagrodę Conrada i Nagrodę Literacką im. Witolda Gombrowicza, a także nominację do Nagrody Literackiej Gdynia. Autorka powieści Lata powyżej zera nominowanej do nagrody literackiej Nike 2018 i Paszportu „Polityki”. Wspólnie z Lidią Ostałowską napisała książkę dla dzieci Zaufanie. Za Lekki bagaż była nominowana do Nagrody Literackiej Unii Europejskiej. W swojej twórczości konsekwentnie z ciekawością i empatią przygląda się losom ludzi żyjących z dala od wielkich miast. Urodziła się w Dąbrowie Górniczej, mieszka w Mysłowicach.

Olga Drenda (ur. 1984) – pisarka, eseistka, tłumaczka. Absolwentka etnologii i antropologii kulturowej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Autorka książek Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w latach transformacji oraz Wyroby. Pomysłowość wokół nas (za którą otrzymała nominację do Paszportów „Polityki” i Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii Esej), rozmów Czyje jest nasze życie (wspólnie z Bartłomiejem Dobroczyńskim) i Książka o miłości (wspólnie z Małgorzatą Halber), a także tekstów do antologii Delfin w malinach, Prognoza niepogody i Hourras et désarrois. Scènes d’une guerre culturelle en Pologne. Autorka esejów o wystawie Marzenia wiosenne (Galeria Biała, Lublin) i fotografiach Łukasza Rusznicy z cyklu Subterranean River. Prowadziła podcast o folklorystyce Ducholożka na tropie. Od 2013 roku prowadzi facebookowy profil Duchologia, poświęcony widmom epoki transformacji. Obecnie pracuje nad kolejną książką.

Jerzy Franczak – prozaik, eseista, literaturoznawca, profesor na Wydziale Polonistyki UJ. Opublikował m.in. powieści: Przymierzalnia (2008), Nieludzka komedia (2009), Da capo (2010), NN (2012), Eksplozja (2022), zbiory opowiadań: Trzy historye (2001), Święto odległości (2019), książki eseistyczne: Grawitacje (2007), Niepoczytalne (2019) oraz rozprawy naukowe: Rzecz o nierzeczywistości (2002), Poszukiwanie realności. Światopogląd polskiej prozy modernistycznej (2007), Błądzące słowa. Jacques Rancière i filozofia literatury (2017), Maszyna do myślenia. Studia o nowoczesnej literaturze i filozofii (2019). 

Magda Heydel – polonistka, anglistka i przekładoznawczyni, profesorka na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tłumaczka literatury z języka angielskiego, m.in. Josepha Conrada, T.S. Eliota, Seamusa Heaneya, Alice Oswald, Katherine Mansfield i Virginii Woolf.

Grzegorz Jankowicz – filozof literatury, krytyk i tłumacz. Doktor nauk humanistycznych. Dyrektor programowy Festiwalu Conrada. Redaktor działu Kultura w „Tygodniku Powszechnym”. Dyrektor programów literackich Fundacji Tygodnika Powszechnego. Członek Rady Programowej Festiwalu Copernicus. Juror Nagrody Conrada. Opublikował m.in.: Po co jest sztuka? Rozmowy z pisarzami (2013), Cmono. Rozmowy z pisarzami (2013), Gombrowicz – Loading. Esej o formie życia (2014), Uchodźcy z ziemi Ulro. Eseje (2015), Życie na poczytaniu. Rozmowy o literaturze i reszcie świata (2017), Blizny. Eseje (2019), Życie w kuli. Parmigianino, Ashbery i sztuka przemiany (2020). Pod jego redakcją ukazał się przygotowany na Salon du livre 2015 w Paryżu tom Opowieść o dwóch miastach. Wrocław i Kraków (2015). 

Jakub Kornhauser – literaturoznawca, eseista, tłumacz, poeta. Adiunkt w Instytucie Filologii Romańskiej UJ, współtworzy Ośrodek Badań nad Awangardą oraz Centrum Badań Przekładoznawczych (oba przy Wydziale Polonistyki UJ). Autor tomów poezji – za Drożdżownię otrzymał w 2016 roku Nagrodę im. Wisławy Szymborskiej, do której nominowano go też za Dziewięć dni w ścianie (2020), a także monografii naukowych poświęconych awangardzie i książek eseistycznych. Za książkę rowerowo-krakowską Premie górskie najwyższej kategorii (2020) otrzymał Nagrodę Literacką „Znaczenia” i nominację do Nagrody Literackiej Gdynia. Przekłada literaturę awangardową z języków francuskiego, rumuńskiego i serbskiego (m.in. Gherasima Luki, Gellu Nauma, Miroljuba Todorovića). Redaktor kilku serii wydawniczych, m.in. awangarda/rewizje w Wydawnictwie Uniwersytetu Jagiellońskiego, Rumunia Dzisiaj w Universitas, wunderkamera w Instytucie Mikołowskim. Redaktor pism „Romanica Cracoviensia” i „Nowa Dekada Krakowska”. Współpracuje z Małopolskim Instytutem Kultury – na stronie Małopolska To Go opisuje wytyczone przez siebie trasy rowerowe i spacerowe.

 

Michał Koza (ur. 1987) – doktor literaturoznawstwa, pracuje w Katedrze Krytyki Współczesnej na Wydziale Polonistyki UJ. Stypendysta Programu Fulbrighta, laureat Stypendium Twórczego Miasta Krakowa 2020 oraz konkursu im. Inki Brodzkiej-Wald. Autor książki Asceza, inność, nomadyzm. O dyskursach etycznych literatury polskiej po 1989 roku. Autor tekstów krytycznoliterackich, naukowych i wierszy. Razem z pieskiem Żabą niestrudzenie przemierza zakamarki krakowskiego Podgórza.

Elżbieta Łapczyńska – autorka książki Bestiariusz nowohucki wyróżnionej Nagrodą Conrada, nominowanej do nagrody literackiej Nike, Paszportów „Polityki”, Nagrody Literackiej Gdynia oraz Nagrody Literackiej m.st. Warszawy. Stypendystka Miasta Krakowa, laureatka Międzynarodowego Konkursu im. Szymona Szurmieja na Dramat Współczesny o Tematyce Żydowskiej, półfinalistka Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. Próbowała sił w komiksie, literaturze dziecięcej i reżyserii teledysków. Z wykształcenia filozofka. Urodziła się i mieszka w Krakowie.

Michał Nogaś – dziennikarz prasowy i radiowy. Specjalista od rozmów o książkach. Zawodowo związany z redakcją „Gazety Wyborczej”, a wcześniej radiową Trójką. Autor książki Z niejednej półki. Wywiady.

Mateusz Pakuła – dramatopisarz, dramaturg, reżyser teatralny. Wielokrotnie nagradzany za swoje sztuki, adaptacje i spektakle. Laureat Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej i Nagrody Specjalnej „Teatru”. Wydał sześć książek z dramatami. Jego najważniejsze realizacje teatralne w ostatnim czasie to Lem vs. P.K. Dick i Pluton p-brane w Teatrze Łaźnia Nowa w Krakowie oraz Wieloryb the Globe w reżyserii Evy Rysovej. Jako dramaturg i autor adaptacji współtworzył m.in. spektakle: Śnieg czy Konformista w reżyserii Bartosza Szydłowskiego oraz Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną i Paw królowej w reżyserii Pawła Świątka. Książka Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję jest jego debiutem prozatorskim.

 

Małgorzata Rejmer – pisarka, absolwentka studiów kulturoznawczych w ramach MISH UW. W 2009 roku wydała powieść Toksymia, za którą otrzymała nominacje do Nagrody Literackiej Gdynia i Nagrody Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. W 2013 roku opublikowała zbiór reportaży Bukareszt. Kurz i krew, za który otrzymała Nagrodę „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej, Nagrodę Literacką dla Autorki Gryfia oraz Gwarancję Kultury TVP Kultura. Była także nominowana do nagrody literackiej Nike, Paszportów „Polityki” i Nagrody im. Beaty Pawlak. Za swoją trzecią książkę Błoto słodsze niż miód otrzymała Paszport „Polityki”, Nagrodę im. Kościelskich oraz Nagrodę Bursztynowego Motyla, a także była nominowana do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego i nagrody literackiej Nike. Jej książki zostały przetłumaczone na osiem języków. Mieszka w Warszawie.

 

Michał Rusinek – wykłada (literaturoznawstwo na UJ), przekłada (książki) i układa (wierszyki, piosenki, felietony). Urodził się w 1972 roku w Krakowie i nadal tam mieszka – z rodziną. Był sekretarzem Wisławy Szymborskiej, teraz prowadzi fundację jej imienia. Pracuje na Wydziale Polonistyki UJ, gdzie prowadzi zajęcia z teorii literatury i teorii przekładu, a także warsztaty creative writing. Bywa tłumaczem z języka angielskiego, zdarza mu się pisywać książki dla dzieci i dorosłych oraz układać wierszyki czy teksty piosenek. Pisuje felietony o książkach i języku.

Monika Świerkosz – pracuje na Wydziale Polonistyki UJ. Interesuje się teorią krytyczną, filozofią feministyczną, zwłaszcza w zakresie problematyki ciała, posthumanizmu i materialności, a także historią kobiecego pisarstwa. Współtworzy Pracownię Pytań Krytycznych na Wydziale Polonistyki UJ, jest członkinią redakcji „Wielogłosu”. Jest autorką książek: W przestrzeniach tradycji. Proza Izabeli Filipiak i Olgi Tokarczuk w sporach o literaturę, kanon i feminizm (2014) oraz Arachne i Atena. Literatura, polityka i kobiecy klasycyzm (2017), a także współredaktorką Rozczytywania Dąbrowskiej (2018) i Konstelacji krytycznych (2020). Mieszka w Nowej Hucie. 

Szkoła czytania KMLU to zainicjowany w 2018 roku program edukacyjny KBF – instytucji kultury Miasta Krakowa, operatora programu Kraków Miasto Literatury UNESCO i współgospodarza Pałacu Potockich przy Rynku Głównym 20. Jego celem jest promocja czytelnictwa, rozwijanie kompetencji i postaw czytelniczych wśród przedstawicieli różnych grup odbiorców (młodzież szkolna, seniorzy), a także stworzenie narzędzi ułatwiających dostęp do kultury i aktywny udział w życiu literackim grupom niedoreprezentowanym (osadzeni, podopieczni placówek opiekuńczo-wychowawczych, uczniowie szkół specjalnych, mniejszości narodowe). Uczestnicy projektu biorą udział w wykładach i warsztatach prowadzonych przez znakomitych przedstawicieli i przedstawicielki świata literackiego. Cel programu jest zgodny ze strategią Krakowa Miasta Literatury UNESCO na lata 2017–2022.