W tym roku nasz wzrok skupiamy na wydarzeniach historycznych ważnych nie tylko z punktu widzenia narodu żydowskiego. Świętujemy 75. rocznicę powstania Izraela oraz upamiętniamy 80. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim. Literatura nigdy nie jest oderwana od rzeczywistości – często ją odzwierciedla, komentuje lub uzupełnia. Dlatego w programie festiwalu znajdą się dyskusje wokół nowych publikacji podejmujących istotną dla nas tematykę.

Monumentalna książka Konstantego Geberta „Pokój z widokiem na wojnę. Historia Izraela” jest jak lektura obowiązkowa. Autor erudycyjnie i pasjonująco opowiada o powstaniu ruchu syjonistycznego, walce o niepodległość i polityce młodego państwa przez kolejne dekady aż do czasów obecnych. W książce poruszone są istotne i czasem kontrowersyjne zagadnienia, zawarte są w niej również odpowiedzi na wiele naszych niezadanych pytań. Autor „Ostatecznych rozwiązań” dalekowzrocznie opisuje nie tylko konflikt bliskowschodni, ale także paradoksy polityki wewnętrznej Izraela. To zagadnienie między innymi badał również Jacek Tacik, który zainteresował się budowaniem współczesnych strategii politycznych bazujących na polsko-żydowskich resentymentach. W znakomitej książce reporterskiej „Jak nie lubić Żyda?” w sposób brawurowy przybliża kulisy decyzji politycznych zarówno w Polsce, jak i w Izraelu. Ukazuje on, przykład po przykładzie, kolejne absurdalne decyzje obecnej władzy, która – bazując na historycznych zaszłościach – chce osiągnąć partykularne cele. O wydarzeniach z przeszłości, lecz już w zupełnie innym świetle, piszą autorki doskonałego tomu reporterskiego „Kwestia charakteru. Bojowniczki z getta warszawskiego”. Książka pod redakcją Sylwii Chutnik i Moniki Sznajderman przywołuje postaci kobiet, które walczyły w getcie na równi z mężczyznami, lecz pamięć o nich z kolejnymi latami ulegała rozmyciu. Kilkanaście portretów bojowniczek, o których warto pamiętać nie tylko z okazji okrągłych rocznic, zostało stworzonych przez wybitne polskie dziennikarki, artystki i naukowczynie. Z kolei o przeszłości, która nie daje o sobie zapomnieć, napisała natomiast Ishbel Sztrawska w porywającym dramacie „Żywot i śmierć pana Hersha Libkina z Sacramento w stanie Kalifornia”. Niebanalna historia bohatera usiłującego zrobić karierę w Stanach Zjednoczonych została ubrana w szaty klasycznego, choć zakurzonego już rodzaju literackiego. Zasługująca na owacje na stojąco opowieść o skomplikowanej żydowskiej tożsamości na pewno będzie przyczynkiem do pasjonującej dyskusji podczas festiwalu.

Ula Rybicka, Żydoteka