"Przestrzeń dla sztuki" 9. edycja projektu – prof. Jacek Waltoś | WelcomeTo.pl - CRACOW & MAŁOPOLSKA : Welcome to, Welcome to Krakow, Krakow, Cracow, Welcome to Poland, Chinese, French, Spanish, Italian, Russian, Ukrainian, Science in Cracow, Smaki Podhala, Podkarpackie, The Bieszczady, Zakopane

„Przestrzeń dla sztuki” 9. edycja projektu – prof. Jacek Waltoś

Nowohuckie Centrum Kultury zaprasza na kolejną edycję cyklu „Przestrzeń dla sztuki”, która poświęcona jest Jackowi Waltosiowi, jednemu z czołowych twórców polskiej sztuki współczesnej, profesorowi krakowskiej i poznańskiej Akademii Sztuk Pięknych, współtwórcy Grupy Wprost 1966-1986.

Cykl wystawienniczy „Przestrzeń dla sztuki” stał się ważnym wydarzeniem kulturalnym, prezentującym dorobek artystyczny wybitnych twórców i pedagogów z kręgu Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Głównym celem projektu jest dotarcie do możliwie szerokiego kręgu odbiorców – z różnych środowisk i o różnym poziomie przygotowania do odbioru sztuki współczesnej. Stąd wybór miejsc ekspozycyjnych – galerii krakowskiej ASP, przestrzeni wystawienniczej Uniwersytetu Ekonomicznego i Nowohuckiego Centrum Kultury.

Bohaterami dotychczasowych ośmiu edycji „Przestrzeni dla sztuki” byli: Paulin Wojtyna, Janina Kraupe, Janusz Tarabuła, Stefan Gierowski, Leszek Misiak, Franciszek Bunsch, Ryszard Otręba i Teresa Kotkowska-Rzepecka.

Istotnym elementem cyklu „Przestrzeni dla sztuki” jest przedstawienie i udokumentowanie dorobku artysty-dydaktyka, a poprzez wnikliwe omówienie jego twórczości ułatwić jej percepcję. Służyć temu ma obszerny, liczący ponad 300 stron katalog. Poza pełną ikonografią wystaw i szczegółową dokumentacją dorobku, przedstawiony jest tam kontekst osobisty, środowiskowy i kulturowy, w jakim rozwijała się twórczość artysty.

Pomysłodawcą i opiekunem wydarzenia jest prof. dr hab. Jerzy Hausner, związany przez lata z Wydziałem Gospodarki i Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, inicjator międzynarodowego Open Eyes Art Festival. Głównym organizatorem wydarzenia jest Zbigniew Grzyb, dyrektor Nowohuckiego Centrum Kultury, współpracujący z Agencją Artystyczną GAP i Akademią Sztuk Pięknych w Krakowie. Projekt finansowany jest z budżetu Urzędu Miasta Krakowa i realizowany pod patronatem Prezydenta Krakowa prof. Jacka Majchrowskiego.

Kuratorką wszystkich wystaw jest od początku Joanna Gościej-Lewińska, przez lata szefowa Galerii CENTRUM NCK, a obecnie główna jej kuratorka, odpowiedzialna również za stałe, autorskie galerie Zdzisława Beksińskiego i Jerzego Dudy-Gracza.

Na wystawę składa się ponad 300 prac malarskich, rzeźb, rysunków i grafik z lat 1960–2019, spiętych tytułem „Wspólna niepamięć”. To pierwsza od lat tak obszerna prezentacja twórczości Jacka Waltosia w Krakowie. Zgodnie z tradycją „Przestrzeni dla sztuki” prace pokazujemy w trzech miejscach. Ekspozycję w Akademii Sztuk Pięknych (w galerii i muzeum), zatytułowaną „Inspiracje teatralne”, Profesor zadedykował zmarłemu przed rokiem wybitnemu poecie Adamowi Zagajewskiemu. Obejmuje nigdy wcześniej nie pokazywane rysunki scenograficzne i projekty kostiumów, przygotowane dla Teatru Poezji Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1961–1963 na potrzeby takich spektakli, jak „Niobe” K. I. Gałczyńskiego, „Łąka” B. Leśmiana oraz „Elektra” R. Straussa. Z teatralnymi inspiracjami ściśle związany jest też cykl Fedra (wg Jeana Racine’a), powstały w latach 1971–1974, jeden z najważniejszych w dorobku artysty. Cykl składa się z dwóch części: I. Miejsce – Krąg Światła, który tworzą trzy rzeźby: Oczekująca (Fedra), Pancerz (Hipolit) i Mijamy się… (Arycja); uzupełnieniem jest Węzeł tragedii – plansza obrazująca konflikt uczuć bohaterów: namiętność i zazdrość Fedry, śmierć Hipolita, lament Arycji. II. Akcja i Czas to 30 pasteli i 12 małych rzeźb symbolizujących komplikację przeżyć – są to rozwinięte metaforycznie wątki klasycznej tragedii z XVII wieku. Dzieło udostępniło specjalnie na naszą wystawę Muzeum Narodowe w Krakowie. Uzupełnia je obraz olejny Fedra (Węzeł tragedii) oraz szkice, rysunki, pastele, grafiki, modele figur i rzeźby. I jeszcze jeden z wielkich światowych dramaturgów obecny w ASP – Antoni Czechow. Ludzie Czechowa jest cyklem rysunków, pasteli i rzeźb inspirowanych postaciami z najznakomitszych utworów rosyjskiego dramaturga, jak „Wujaszek Wania”, „Trzy siostry”, „Płatonow”, „Wiśniowy sad” i „Czajka”.

W przestrzeniach Uniwersytetu Ekonomicznego oglądamy przede wszystkim prace malarskie, które powstały w całym prezentowanym na wystawie okresie – od początku lat 60. XX wieku po ostatnie lata. Pod tytułem „Cztery kolory” kryją się najbardziej reprezentatywne dla twórczości artysty cykle: Permutacje, Cztery kolory w kwadracie, Przemiana: Androgyne, Kręgi, Obrazy Zdarzone, Morskie… W sumie 40 prac na płótnie i papierze.

I wreszcie część wystawy w Nowohuckim Centrum Kultury, zatytułowana „Zasłona – Ściana”. Znalazły się tu prace, które w zamyśle ich twórcy ukazują dwoistość otaczającej nas rzeczywistości – głównym motywem jest tu „awers” i „rewers”, równoprawnie podzielona przestrzeń. Ten sposób widzenia świata najlepiej oddaje cykl pięciu płaskorzeźb dwustronnych i dwóch rzeźb, wykonanych z użyciem cementu i grysu marmurowego w latach 1984–1994: Wspólna nieobecność, Ofiarowanie, Objęcia, Fragmenty, Daremny żal, Pieta w trójnasób, Płaszcz miłosiernego Samarytanina. Cykl uzupełniają rzeźby, płaskorzeźby, obrazy, szkice i rysunki, w których artysta podejmuje te same lub zbliżone motywy. Do obejrzenia jest też 41 grafik i rzeźb powstałych w latach 1966–1976, w tym pochodząca z 1969 roku Wspólna niepamięć, która dała nazwę całemu przeglądowi twórczości Jacka Waltosia.

Joanna Gościej-Lewińska

Kuratorka projektu „Przestrzeń dla sztuki”

JACEK WALTOŚ – malarz, rysownik, rzeźbiarz, grafik, autor esejów i artykułów o sztuce. Wiele z nich publikował pod pseudonimem Jacek Buszyński.

Urodził się w 1938 roku w Chorzowie. Studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni prof. Emila Krchy, dyplom uzyskał w 1963 roku. Współzałożyciel – wraz z Maciejem Bieniaszem, Zbylutem Grzywaczem, Barbarą Skąpską i Leszkiem Sobockim – grupy WPROST, działającej w latach 1966-1986. Brał udział we wszystkich wystawach grupy. Jej członkowie w 1967 roku otrzymali Nagrodę Krytyki Artystycznej im. C. K. Norwida, a w 1984 roku Nagrodę Archidiecezji Warszawskiej. Indywidualnie Jacek Waltoś jest laureatem m.in.: Nagrody Alby Romer-Taylora (1994), Nagrody Kultury Niezależnej (1986) i Nagrody im. Jana Cybisa (2002). Współorganizator wystawy „Romantyzm i romantyczność w sztuce polskiej XIX i XX wieku” (1975). W latach 80. uczestniczył w prezentacjach „sztuki niezależnej”. Jest współautorem książki „100 najsłynniejszych obrazów”. Pracował w Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu i Krakowie. W 2011 roku zakończył wieloletnią pracę dydaktyczną.

Swoje prace najczęściej ujmuje w artystyczne cykle, z których najważniejsze – „Przemiany – Androgyne”; „Kręgi”; „Fedra wg Jeana Racine’a”; „Pieta w trójnasób”; „Pomiędzy nami – kres”; „Eros -Agape”; „Płaszcz Miłosiernego Samarytanina”; „Dr Freud bada duszę ludzką”; „Ludzie Czechowa”; „Ofiarowanie I. przez A.”; „Samuel i głos/Wołanie”; „Centaur”; „Współczułość”; „Empedokles u krateru Etny” prezentowane były na wystawach indywidualnych od 1963 roku.

Ostatnie cykle i wystawy prac Jacka Waltosia:

– „Obrazy zdarzone”, Galeria Dyląg, Kraków 2009, Miejska Galeria Sztuki MM, Chorzów 2010

– „Ludzie Czechowa”, Galeria Scenografii ASP, Kraków 2010, Miejska Galeria Sztuki – Willa, Łódź 2010 i Centro di Cultura La Medusa”, 2011

– „Wielokroć to samo” (malarstwo, rzeźba, grafika 1960-2012), Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa 2012 i Miejska Galeria Sztuki, Łódź 2013

– Obrazy, rzeźby i rysunki (w cyklu „Laureaci Nagrody im. Jana Cybisa), Muzeum Śląska Opolskiego, Opole 2014

– „Ofiarowanie I. Przez A., „Centaur”, „Empedokles u krateru Etny”, Galeria Współczesnej Sztuki Sakralnej „Dom praczki”, Kielce 2015

– WPROST 1966-1986 (udział i współpraca przy wystawie), Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej MANGGHA, Galeria Europa – Daleki Wschód, Kraków 2016

– „Empedokles u krateru Etny”, Artemis – Galeria Sztuki, Kraków 2020/2021.

Prace Jacka Waltosia znajdują się w zbiorach wszystkich Muzeów Narodowych w Polsce, a dodatkowo w Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Sztuki Współczesnej w Radomiu, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Muzeum Śląskiego w Katowicach oraz w wielu innych kolekcjach publicznych i prywatnych (m.in. Krzysztofa Musiała).